隨園記

　　金陵自北門橋西行二里，得小倉山，山自清涼胚胎，分兩嶺而下，盡橋而止。蜿蜒狹長，中有清池水田，俗號干河沿。河未干時，清涼山為南唐避暑所，盛可想也。凡稱金陵之勝者，南曰雨花臺，西南曰莫愁湖，北曰鐘山，東曰冶城，東北曰孝陵，曰雞鳴寺。登小倉山，諸景隆然上浮。凡江湖之大，云煙之變，非山之所有者，皆山之所有也。

　　康熙時，織造隋公當(dāng)山之北巔，構(gòu)堂皇，繚垣牖，樹之荻千章，桂千畦，都人游者，翕然盛一時，號曰隨園。因其姓也。后三十年，余宰江寧，園傾且頹弛，其室為酒肆，輿臺嚾呶，禽鳥厭之不肯嫗伏，百卉蕪謝，春風(fēng)不能花。余惻然而悲，問其值，曰三百金，購以月俸。茨墻剪園，易檐改途。隨其高，為置江樓；隨其下，為置溪亭；隨其夾澗，為之橋；隨其湍流，為之舟；隨其地之隆中而欹側(cè)也，為綴峰岫；隨其蓊郁而曠也，為設(shè)宧窔?；蚍龆鹬?，或擠而止之，皆隨其豐殺繁瘠，就勢取景，而莫之夭閼者，故仍名曰隨園，同其音，易其義。

　　落成嘆曰：“使吾官于此，則月一至焉；使吾居于此，則日日至焉。二者不可得兼，舍官而取園者也。”遂乞病，率弟香亭、甥湄君移書史居隨園。聞之蘇子曰：“君子不必仕，不必不仕?！比粍t余之仕與不仕，與居茲園之久與不久，亦隨之而已。夫兩物之能相易者，其一物之足以勝之也。余竟以一官易此園，園之奇，可以見矣。

　　己巳三月記。

　　jīn líng zì běi mén qiáo xī háng èr lǐ ，dé xiǎo cāng shān ，shān zì qīng liáng pēi tāi ，fèn liǎng lǐng ér xià ，jìn qiáo ér zhǐ 。wān yán xiá zhǎng ，zhōng yǒu qīng chí shuǐ tián ，sú hào gàn hé yán 。hé wèi gàn shí ，qīng liáng shān wéi nán táng bì shǔ suǒ ，shèng kě xiǎng yě 。fán chēng jīn líng zhī shèng zhě ，nán yuē yǔ huā tái ，xī nán yuē mò chóu hú ，běi yuē zhōng shān ，dōng yuē yě chéng ，dōng běi yuē xiào líng ，yuē jī míng sì 。dēng xiǎo cāng shān ，zhū jǐng lóng rán shàng fú 。fán jiāng hú zhī dà ，yún yān zhī biàn ，fēi shān zhī suǒ yǒu zhě ，jiē shān zhī suǒ yǒu yě 。

　　kāng xī shí ，zhī zào suí gōng dāng shān zhī běi diān ，gòu táng huáng ，liáo yuán yǒu ，shù zhī dí qiān zhāng ，guì qiān qí ，dōu rén yóu zhě ，xī rán shèng yī shí ，hào yuē suí yuán 。yīn qí xìng yě 。hòu sān shí nián ，yú zǎi jiāng níng ，yuán qīng qiě tuí chí ，qí shì wéi jiǔ sì ，yú tái huān náo ，qín niǎo yàn zhī bú kěn yù fú ，bǎi huì wú xiè ，chūn fēng bú néng huā 。yú cè rán ér bēi ，wèn qí zhí ，yuē sān bǎi jīn ，gòu yǐ yuè fèng 。cí qiáng jiǎn yuán ，yì yán gǎi tú 。suí qí gāo ，wéi zhì jiāng lóu ；suí qí xià ，wéi zhì xī tíng ；suí qí jiá jiàn ，wéi zhī qiáo ；suí qí tuān liú ，wéi zhī zhōu ；suí qí dì zhī lóng zhōng ér yī cè yě ，wéi zhuì fēng xiù ；suí qí wěng yù ér kuàng yě ，wéi shè yí yào 。huò fú ér qǐ zhī ，huò jǐ ér zhǐ zhī ，jiē suí qí fēng shā fán jí ，jiù shì qǔ jǐng ，ér mò zhī yāo è zhě ，gù réng míng yuē suí yuán ，tóng qí yīn ，yì qí yì 。

　　luò chéng tàn yuē ：“shǐ wú guān yú cǐ ，zé yuè yī zhì yān ；shǐ wú jū yú cǐ ，zé rì rì zhì yān 。èr zhě bú kě dé jiān ，shě guān ér qǔ yuán zhě yě ?！眘uí qǐ bìng ，lǜ dì xiāng tíng 、shēng méi jun1 yí shū shǐ jū suí yuán 。wén zhī sū zǐ yuē ：“jun1 zǐ bú bì shì ，bú bì bú shì ?！眗án zé yú zhī shì yǔ bú shì ，yǔ jū zī yuán zhī jiǔ yǔ bú jiǔ ，yì suí zhī ér yǐ 。fū liǎng wù zhī néng xiàng yì zhě ，qí yī wù zhī zú yǐ shèng zhī yě 。yú jìng yǐ yī guān yì cǐ yuán ，yuán zhī qí ，kě yǐ jiàn yǐ 。

　　jǐ sì sān yuè jì 。