答蘇武書

　　子卿足下：

　　勤宣令德，策名清時，榮問休暢，幸甚幸甚。遠托異國，昔人所悲，望風懷想，能不依依？昔者不遺，遠辱還答，慰誨勤勤，有逾骨肉，陵雖不敏，能不慨然？

　　自從初降，以至今日，身之窮困，獨坐愁苦。終日無睹，但見異類。韋韝毳幕，以御風雨；羶?nèi)饫覞{，以充饑渴。舉目言笑，誰與為歡？胡地玄冰，邊土慘裂，但聞悲風蕭條之聲。涼秋九月，塞外草衰。夜不能寐，側(cè)耳遠聽，胡笳互動，牧馬悲鳴，吟嘯成群，邊聲四起。晨坐聽之，不覺淚下。嗟乎子卿，陵獨何心，能不悲哉！

　　與子別后，益復無聊，上念老母，臨年被戮；妻子無辜，并為鯨鯢；身負國恩，為世所悲。子歸受榮，我留受辱，命也如何？身出禮義之鄉(xiāng)，而入無知之俗；違棄君親之恩，長為蠻夷之域，傷已！令先君之嗣，更成戎狄之族，又自悲矣。功大罪小，不蒙明察，孤負陵心區(qū)區(qū)之意。每一念至，忽然忘生。陵不難刺心以自明，刎頸以見志，顧國家于我已矣，殺身無益，適足增羞，故每攘臂忍辱，轍復茍活。左右之人，見陵如此，以為不入耳之歡，來相勸勉。異方之樂，只令人悲，增忉怛耳。

　　嗟乎子卿，人之相知，貴相知心，前書倉卒，未盡所懷，故復略而言之。

　　昔先帝授陵步卒五千，出征絕域。五將失道，陵獨遇戰(zhàn)，而裹萬里之糧，帥徒步之師；出天漢之外，入強胡之域；以五千之眾，對十萬之軍；策疲乏之兵，當新羈之馬。然猶斬將搴旗，追奔逐北，滅跡掃塵，斬其梟帥，使三軍之士，視死如歸。陵也不才，希當大任，意謂此時，功難堪矣。匈奴既敗，舉國興師。更練精兵，強逾十萬。單于臨陣，親自合圍?？椭髦?，既不相如；步馬之勢，又甚懸絕。疲兵再戰(zhàn)，一以當千，然猶扶乘創(chuàng)痛，決命爭首。死傷積野，余不滿百，而皆扶病，不任干戈，然陵振臂一呼，創(chuàng)病皆起，舉刃指虜，胡馬奔走。兵盡矢窮，人無尺鐵，猶復徒首奮呼，爭為先登。當此時也，天地為陵震怒，戰(zhàn)士為陵飲血。單于謂陵不可復得，便欲引還，而賊臣教之，遂使復戰(zhàn)，故陵不免耳。

　　昔高皇帝以三十萬眾，困于平城。當此之時，猛將如云，謀臣如雨，然猶七日不食，僅乃得免。況當陵者，豈易為力哉？而執(zhí)事者云云，茍怨陵以不死。然陵不死，罪也；子卿視陵，豈偷生之士而惜死之人哉？寧有背君親，捐妻子而反為利者乎？然陵不死，有所為也，故欲如前書之言，報恩于國主耳，誠以虛死不如立節(jié)，滅名不如報德也。昔范蠡不殉會稽之恥，曹沬不死三敗之辱，卒復勾踐之仇，報魯國之羞，區(qū)區(qū)之心，竊慕此耳。何圖志未立而怨已成，計未從而骨肉受刑，此陵所以仰天椎心而泣血也。

　　足下又云：“漢與功臣不薄?！弊訛闈h臣，安得不云爾乎？昔蕭樊囚縶，韓彭葅醢，晁錯受戮，周魏見辜。其余佐命立功之士，賈誼亞夫之徒，皆信命世之才，抱將相之具，而受小人之讒，并受禍敗之辱，卒使懷才受謗，能不得展。彼二子之遐舉，誰不為之痛心哉？陵先將軍，功略蓋天地，義勇冠三軍，徒失貴臣之意，剄身絕域之表。此功臣義士所以負戟而長嘆者也。何謂不薄哉？且足下昔以單車之使，適萬乘之虜。遭時不遇，至于伏劍不顧；流離辛苦，幾死朔北之野。丁年奉使，皓首而歸；老母終堂，生妻去帷。此天下所希聞，古今所未有也。蠻貊之人，尚猶嘉子之節(jié)，況為天下之主乎？陵謂足下當享茅土之薦，受千乘之賞。聞子之歸，賜不過二百萬，位不過典屬國，無尺土之封，加子之勤。而妨功害能之臣，盡為萬戶侯；親戚貪佞之類，悉為廊廟宰。子尚如此，陵復何望哉？且漢厚誅陵以不死，薄賞子以守節(jié)，欲使遠聽之臣望風馳命，此實難矣，所以每顧而不悔者也。陵雖孤恩，漢亦負德。昔人有言：“雖忠不烈，視死如歸。”陵誠能安，而主豈復能眷眷乎？男兒生以不成名，死則葬蠻夷中，誰復能屈身稽顙，還向北闕，使刀筆之吏弄其文墨邪？愿足下勿復望陵。

　　嗟乎子卿，夫復何言？相去萬里，人絕路殊。生為別世之人，死為異域之鬼。長與足下生死辭矣。幸謝故人，勉事圣君。足下胤子無恙，勿以為念。努力自愛，時因北風，復惠德音。李陵頓首。

　　zǐ qīng zú xià ：

　　qín xuān lìng dé ，cè míng qīng shí ，róng wèn xiū chàng ，xìng shèn xìng shèn 。yuǎn tuō yì guó ，xī rén suǒ bēi ，wàng fēng huái xiǎng ，néng bú yī yī ？xī zhě bú yí ，yuǎn rǔ hái dá ，wèi huì qín qín ，yǒu yú gǔ ròu ，líng suī bú mǐn ，néng bú kǎi rán ？

　　zì cóng chū jiàng ，yǐ zhì jīn rì ，shēn zhī qióng kùn ，dú zuò chóu kǔ 。zhōng rì wú dǔ ，dàn jiàn yì lèi 。wéi bèi cuì mù ，yǐ yù fēng yǔ ；shān ròu lào jiāng ，yǐ chōng jī kě 。jǔ mù yán xiào ，shuí yǔ wéi huān ？hú dì xuán bīng ，biān tǔ cǎn liè ，dàn wén bēi fēng xiāo tiáo zhī shēng 。liáng qiū jiǔ yuè ，sāi wài cǎo shuāi 。yè bú néng mèi ，cè ěr yuǎn tīng ，hú jiā hù dòng ，mù mǎ bēi míng ，yín xiào chéng qún ，biān shēng sì qǐ 。chén zuò tīng zhī ，bú jiào lèi xià 。jiē hū zǐ qīng ，líng dú hé xīn ，néng bú bēi zāi ！

　　yǔ zǐ bié hòu ，yì fù wú liáo ，shàng niàn lǎo mǔ ，lín nián bèi lù ；qī zǐ wú gū ，bìng wéi jīng ní ；shēn fù guó ēn ，wéi shì suǒ bēi 。zǐ guī shòu róng ，wǒ liú shòu rǔ ，mìng yě rú hé ？shēn chū lǐ yì zhī xiāng ，ér rù wú zhī zhī sú ；wéi qì jun1 qīn zhī ēn ，zhǎng wéi mán yí zhī yù ，shāng yǐ ！lìng xiān jun1 zhī sì ，gèng chéng róng dí zhī zú ，yòu zì bēi yǐ 。gōng dà zuì xiǎo ，bú méng míng chá ，gū fù líng xīn qū qū zhī yì 。měi yī niàn zhì ，hū rán wàng shēng 。líng bú nán cì xīn yǐ zì míng ，wěn jǐng yǐ jiàn zhì ，gù guó jiā yú wǒ yǐ yǐ ，shā shēn wú yì ，shì zú zēng xiū ，gù měi rǎng bì rěn rǔ ，zhé fù gǒu huó 。zuǒ yòu zhī rén ，jiàn líng rú cǐ ，yǐ wéi bú rù ěr zhī huān ，lái xiàng quàn miǎn 。yì fāng zhī lè ，zhī lìng rén bēi ，zēng dāo dá ěr 。

　　jiē hū zǐ qīng ，rén zhī xiàng zhī ，guì xiàng zhī xīn ，qián shū cāng zú ，wèi jìn suǒ huái ，gù fù luè ér yán zhī 。

　　xī xiān dì shòu líng bù zú wǔ qiān ，chū zhēng jué yù 。wǔ jiāng shī dào ，líng dú yù zhàn ，ér guǒ wàn lǐ zhī liáng ，shuài tú bù zhī shī ；chū tiān hàn zhī wài ，rù qiáng hú zhī yù ；yǐ wǔ qiān zhī zhòng ，duì shí wàn zhī jun1 ；cè pí fá zhī bīng ，dāng xīn jī zhī mǎ 。rán yóu zhǎn jiāng qiān qí ，zhuī bēn zhú běi ，miè jì sǎo chén ，zhǎn qí xiāo shuài ，shǐ sān jun1 zhī shì ，shì sǐ rú guī 。líng yě bú cái ，xī dāng dà rèn ，yì wèi cǐ shí ，gōng nán kān yǐ 。xiōng nú jì bài ，jǔ guó xìng shī 。gèng liàn jīng bīng ，qiáng yú shí wàn 。dān yú lín zhèn ，qīn zì hé wéi 。kè zhǔ zhī xíng ，jì bú xiàng rú ；bù mǎ zhī shì ，yòu shèn xuán jué 。pí bīng zài zhàn ，yī yǐ dāng qiān ，rán yóu fú chéng chuàng tòng ，jué mìng zhēng shǒu 。sǐ shāng jī yě ，yú bú mǎn bǎi ，ér jiē fú bìng ，bú rèn gàn gē ，rán líng zhèn bì yī hū ，chuàng bìng jiē qǐ ，jǔ rèn zhǐ lǔ ，hú mǎ bēn zǒu 。bīng jìn shǐ qióng ，rén wú chǐ tiě ，yóu fù tú shǒu fèn hū ，zhēng wéi xiān dēng 。dāng cǐ shí yě ，tiān dì wéi líng zhèn nù ，zhàn shì wéi líng yǐn xuè 。dān yú wèi líng bú kě fù dé ，biàn yù yǐn hái ，ér zéi chén jiāo zhī ，suí shǐ fù zhàn ，gù líng bú miǎn ěr 。

　　xī gāo huáng dì yǐ sān shí wàn zhòng ，kùn yú píng chéng 。dāng cǐ zhī shí ，měng jiāng rú yún ，móu chén rú yǔ ，rán yóu qī rì bú shí ，jǐn nǎi dé miǎn 。kuàng dāng líng zhě ，qǐ yì wéi lì zāi ？ér zhí shì zhě yún yún ，gǒu yuàn líng yǐ bú sǐ 。rán líng bú sǐ ，zuì yě ；zǐ qīng shì líng ，qǐ tōu shēng zhī shì ér xī sǐ zhī rén zāi ？níng yǒu bèi jun1 qīn ，juān qī zǐ ér fǎn wéi lì zhě hū ？rán líng bú sǐ ，yǒu suǒ wéi yě ，gù yù rú qián shū zhī yán ，bào ēn yú guó zhǔ ěr ，chéng yǐ xū sǐ bú rú lì jiē ，miè míng bú rú bào dé yě 。xī fàn lí bú xùn huì jī zhī chǐ ，cáo mèi bú sǐ sān bài zhī rǔ ，zú fù gōu jiàn zhī chóu ，bào lǔ guó zhī xiū ，qū qū zhī xīn ，qiè mù cǐ ěr 。hé tú zhì wèi lì ér yuàn yǐ chéng ，jì wèi cóng ér gǔ ròu shòu xíng ，cǐ líng suǒ yǐ yǎng tiān zhuī xīn ér qì xuè yě 。

　　zú xià yòu yún ：“hàn yǔ gōng chén bú báo ?！眤ǐ wéi hàn chén ，ān dé bú yún ěr hū ？xī xiāo fán qiú zhí ，hán péng jù hǎi ，cháo cuò shòu lù ，zhōu wèi jiàn gū 。qí yú zuǒ mìng lì gōng zhī shì ，jiǎ yì yà fū zhī tú ，jiē xìn mìng shì zhī cái ，bào jiāng xiàng zhī jù ，ér shòu xiǎo rén zhī chán ，bìng shòu huò bài zhī rǔ ，zú shǐ huái cái shòu bàng ，néng bú dé zhǎn 。bǐ èr zǐ zhī xiá jǔ ，shuí bú wéi zhī tòng xīn zāi ？líng xiān jiāng jun1 ，gōng luè gài tiān dì ，yì yǒng guàn sān jun1 ，tú shī guì chén zhī yì ，jǐng shēn jué yù zhī biǎo 。cǐ gōng chén yì shì suǒ yǐ fù jǐ ér zhǎng tàn zhě yě 。hé wèi bú báo zāi ？qiě zú xià xī yǐ dān chē zhī shǐ ，shì wàn chéng zhī lǔ 。zāo shí bú yù ，zhì yú fú jiàn bú gù ；liú lí xīn kǔ ，jǐ sǐ shuò běi zhī yě 。dīng nián fèng shǐ ，hào shǒu ér guī ；lǎo mǔ zhōng táng ，shēng qī qù wéi 。cǐ tiān xià suǒ xī wén ，gǔ jīn suǒ wèi yǒu yě 。mán mò zhī rén ，shàng yóu jiā zǐ zhī jiē ，kuàng wéi tiān xià zhī zhǔ hū ？líng wèi zú xià dāng xiǎng máo tǔ zhī jiàn ，shòu qiān chéng zhī shǎng 。wén zǐ zhī guī ，cì bú guò èr bǎi wàn ，wèi bú guò diǎn shǔ guó ，wú chǐ tǔ zhī fēng ，jiā zǐ zhī qín 。ér fáng gōng hài néng zhī chén ，jìn wéi wàn hù hóu ；qīn qī tān nìng zhī lèi ，xī wéi láng miào zǎi 。zǐ shàng rú cǐ ，líng fù hé wàng zāi ？qiě hàn hòu zhū líng yǐ bú sǐ ，báo shǎng zǐ yǐ shǒu jiē ，yù shǐ yuǎn tīng zhī chén wàng fēng chí mìng ，cǐ shí nán yǐ ，suǒ yǐ měi gù ér bú huǐ zhě yě 。líng suī gū ēn ，hàn yì fù dé 。xī rén yǒu yán ：“suī zhōng bú liè ，shì sǐ rú guī 。”líng chéng néng ān ，ér zhǔ qǐ fù néng juàn juàn hū ？nán ér shēng yǐ bú chéng míng ，sǐ zé zàng mán yí zhōng ，shuí fù néng qū shēn jī sǎng ，hái xiàng běi què ，shǐ dāo bǐ zhī lì nòng qí wén mò xié ？yuàn zú xià wù fù wàng líng 。

　　jiē hū zǐ qīng ，fū fù hé yán ？xiàng qù wàn lǐ ，rén jué lù shū 。shēng wéi bié shì zhī rén ，sǐ wéi yì yù zhī guǐ 。zhǎng yǔ zú xià shēng sǐ cí yǐ 。xìng xiè gù rén ，miǎn shì shèng jun1 。zú xià yìn zǐ wú yàng ，wù yǐ wéi niàn 。nǔ lì zì ài ，shí yīn běi fēng ，fù huì dé yīn 。lǐ líng dùn shǒu 。