始得西山宴游記

　　自余為僇人，居是州，恒惴栗。其隟也，則施施而行，漫漫而游。日與其徒上高山，入深林，窮回溪，幽泉怪石，無遠(yuǎn)不到。到則披草而坐，傾壺而醉。醉則更相枕以臥，臥而夢。意有所極，夢亦同趣。覺而起，起而歸；以為凡是州之山水有異態(tài)者，皆我有也，而未始知西山之怪特。

　　今年九月二十八日，因坐法華西亭，望西山，始指異之。遂命仆人過湘江，緣染溪，斫榛莽，焚茅茷，窮山之高而止。攀援而登，箕踞而遨，則凡數(shù)州之土壤，皆在衽席之下。其高下之勢，岈然洼然，若垤若穴，尺寸千里，攢蹙累積，莫得遁隱?？M青繚白，外與天際，四望如一。然后知是山之特立，不與培塿為類。悠悠乎與顥氣俱，而莫得其涯；洋洋乎與造物者游，而不知其所窮。引觴滿酌，頹然就醉，不知日之入。蒼然暮色，自遠(yuǎn)而至，至無所見，而猶不欲歸。心凝形釋，與萬化冥合。然后知吾向之未始游，游于是乎始。故為之文以志。是歲，元和四年也。

　　zì yú wéi liáo rén ，jū shì zhōu ，héng zhuì lì 。qí xì yě ，zé shī shī ér háng ，màn màn ér yóu 。rì yǔ qí tú shàng gāo shān ，rù shēn lín ，qióng huí xī ，yōu quán guài shí ，wú yuǎn bú dào 。dào zé pī cǎo ér zuò ，qīng hú ér zuì 。zuì zé gèng xiàng zhěn yǐ wò ，wò ér mèng 。yì yǒu suǒ jí ，mèng yì tóng qù 。jiào ér qǐ ，qǐ ér guī ；yǐ wéi fán shì zhōu zhī shān shuǐ yǒu yì tài zhě ，jiē wǒ yǒu yě ，ér wèi shǐ zhī xī shān zhī guài tè 。

　　jīn nián jiǔ yuè èr shí bā rì ，yīn zuò fǎ huá xī tíng ，wàng xī shān ，shǐ zhǐ yì zhī 。suí mìng pú rén guò xiāng jiāng ，yuán rǎn xī ，zhuó zhēn mǎng ，fén máo pèi ，qióng shān zhī gāo ér zhǐ 。pān yuán ér dēng ，jī jù ér áo ，zé fán shù zhōu zhī tǔ rǎng ，jiē zài rèn xí zhī xià 。qí gāo xià zhī shì ，yá rán wā rán ，ruò dié ruò xué ，chǐ cùn qiān lǐ ，zǎn cù lèi jī ，mò dé dùn yǐn 。yíng qīng liáo bái ，wài yǔ tiān jì ，sì wàng rú yī 。rán hòu zhī shì shān zhī tè lì ，bú yǔ péi lǒu wéi lèi 。yōu yōu hū yǔ hào qì jù ，ér mò dé qí yá ；yáng yáng hū yǔ zào wù zhě yóu ，ér bú zhī qí suǒ qióng 。yǐn shāng mǎn zhuó ，tuí rán jiù zuì ，bú zhī rì zhī rù 。cāng rán mù sè ，zì yuǎn ér zhì ，zhì wú suǒ jiàn ，ér yóu bú yù guī 。xīn níng xíng shì ，yǔ wàn huà míng hé 。rán hòu zhī wú xiàng zhī wèi shǐ yóu ，yóu yú shì hū shǐ 。gù wéi zhī wén yǐ zhì 。shì suì ，yuán hé sì nián yě 。