芙蓉女兒誄

維太平不易之元，蓉桂競(jìng)芳之月，無(wú)可奈何之日，怡紅院濁玉，謹(jǐn)以群花之蕊，冰鮫之縠，沁芳之泉，楓露之茗，四者雖微，聊以達(dá)誠(chéng)申信，乃致祭于白帝宮中撫司秋艷芙蓉女兒之前曰：

竊思女兒自臨濁世，迄今凡十有（通“又）”六載。其先之鄉(xiāng)籍姓氏，湮淪而莫能考者久矣。而玉得于衾枕櫛沐之間，棲息宴游之夕，親昵狎褻，相與共處者，僅五年八月有奇。

憶女兒曩生之昔，其為質(zhì)則金玉不足喻其貴，其為性則冰雪不足喻其潔，其為神則星日不足喻其精，其為貌則花月不足喻其色。姊娣悉慕媖嫻，嫗媼咸仰惠德。

孰料鳩鴆惡其高，鷹鷙翻遭罦罬；薋葹妒其臭，茝蘭竟被芟鉏！花原自怯，豈奈狂飆；柳本多愁，何禁驟雨！偶遭蠱蠆之讒，遂抱膏肓之疚。故櫻唇紅褪，韻吐呻吟；杏臉香枯，色陳顑頷。諑謠謑詬，出自屏幃；荊棘蓬榛，蔓延戶(hù)牖。豈招尤則替，實(shí)攘詬而終。既忳幽沉于不盡，復(fù)含罔屈于無(wú)窮。高標(biāo)見(jiàn)嫉，閨幃恨比長(zhǎng)沙；直烈遭危，巾幗慘于羽野。自蓄辛酸，誰(shuí)憐夭折？仙云既散，芳趾難尋。洲迷聚窟，何來(lái)卻死之香？海失靈槎，不獲回生之藥。

眉黛煙青，昨猶我畫(huà)；指環(huán)玉冷，今倩誰(shuí)溫？鼎爐之剩藥猶存，襟淚之余痕尚漬。鏡分鸞別，愁開(kāi)麝月之奩；梳化龍飛，哀折檀云之齒。委金鈿于草莽，拾翠盒于塵埃。樓空鳷鵲，徒懸七夕之針；帶斷鴛鴦，誰(shuí)續(xù)五絲之縷？

況乃金天屬節(jié)，白帝司時(shí)，孤衾有夢(mèng)，空室無(wú)人。桐階月暗，芳魂與倩影同銷(xiāo)；蓉帳香殘，嬌喘共細(xì)言皆絕。連天衰草，豈獨(dú)蒹葭；匝地悲聲，無(wú)非蟋蟀。露階晚砌，穿簾不度寒砧；雨荔秋垣，隔院希聞怨笛。芳名未泯，檐前鸚鵡猶呼；艷質(zhì)將亡，檻外海棠預(yù)萎。捉迷屏后，蓮瓣無(wú)聲；斗草庭前，蘭芳枉待。拋殘繡線(xiàn)，銀箋彩縷誰(shuí)裁？褶斷冰絲，金斗御香未熨。

昨承嚴(yán)命，既趨車(chē)而遠(yuǎn)陟芳園；今犯慈威，復(fù)拄杖而近拋孤柩。及聞蕙棺被燹，慚違共穴之盟；石槨成災(zāi)，愧迨同灰之誚。

爾乃西風(fēng)古寺，淹滯青燐，落日荒丘，零星白骨。楸榆颯颯，蓬艾蕭蕭。隔霧壙以啼猿，繞煙塍而泣鬼。自為紅綃帳里，公子情深；始信黃土隴中，女兒命?。∪昴蠝I血，斑斑灑向西風(fēng)；梓澤馀衷，默默訴憑冷月。

嗚呼！固鬼蜮之為災(zāi)，豈神靈而亦妒？箝诐奴之口，討豈從寬？剖悍婦之心，忿猶未釋?zhuān)≡谇渲畨m緣雖淺，而玉之鄙意尤深。因蓄?lèi)硱持?，不禁諄諄之?wèn)。

始知上帝垂旌，花宮待詔，生儕蘭蕙，死轄芙蓉。聽(tīng)小婢之言，似涉無(wú)稽；據(jù)濁玉之思，則深為有據(jù)。何也：昔葉法善攝魂以撰碑，李長(zhǎng)吉被詔而為記，事雖殊其理則一也。故相物以配才，茍非其人，惡乃濫乎其位？始信上帝委托權(quán)衡，可謂至洽至協(xié)，庶不負(fù)其所秉賦也。因希其不昧之靈，或陟降于茲，特不揣鄙俗之詞，有污慧聽(tīng)。乃歌而招之曰：

天何如是之蒼蒼兮，乘玉虬以游乎穹窿耶？地何如是之茫茫兮，駕瑤象以降乎泉壤耶？望傘蓋之陸離兮，抑箕尾之光耶？列羽葆而為前導(dǎo)兮，衛(wèi)危虛于傍耶？驅(qū)豐隆以為庇從兮，望舒月以臨耶？聽(tīng)車(chē)軌而伊軋兮，御鸞鹥以征耶？聞馥郁而薆然兮，紉蘅杜以為纕耶？炫裙裾之爍爍兮，鏤明月以為珰耶？借葳蕤而成壇畤兮，檠蓮焰以燭蘭膏耶？文瓠瓟以為觶斝兮，漉醽醁以浮桂醑耶？瞻云氣而凝盼兮，仿佛有所覘耶？俯窈窕而屬耳兮，恍惚有所聞耶？期汗漫而無(wú)夭閼兮，忍捐棄予于塵埃耶？倩風(fēng)廉之為余驅(qū)車(chē)兮，冀聯(lián)轡而攜歸耶？余中心為之慨然兮，徒噭噭而何為耶？卿偃然而長(zhǎng)寢兮，豈天運(yùn)之變于斯耶？既窀穸且安穩(wěn)兮，反其真而又奚化耶？余猶桎梏而懸附兮，靈格余以嗟來(lái)耶？來(lái)兮止兮，卿其來(lái)耶？
若夫鴻蒙而居，寂靜以處，雖臨于茲，余亦莫睹。搴煙蘿而為步障，列蒼蒲而森行伍。警柳眼之貪眠，釋蓮心之味苦。素女約于桂巖，宓妃迎于蘭渚。弄玉吹笙，寒簧擊敔。征嵩岳之妃，啟驪山之姥。龜呈洛浦之靈，獸作咸池之舞。潛赤水兮龍吟，集珠林兮鳳翥。爰格爰誠(chéng)，匪簠匪莒。發(fā)軔乎霞城，還旌乎玄圃。既顯微而若通，復(fù)氤氳而倏阻。離合兮煙云，空蒙兮霧雨。塵霾斂兮星高，溪山麗兮月午。何心意之忡忡，若寤寐之栩栩？余乃欷歔悵望，泣涕彷徨。人語(yǔ)兮寂歷，天籟兮篔筜。鳥(niǎo)驚散而飛，魚(yú)唼喋以響。志哀兮是禱，成禮兮期祥。嗚呼哀哉！尚饗！

wéi tài píng bú yì zhī yuán ，róng guì jìng fāng zhī yuè ，wú kě nài hé zhī rì ，yí hóng yuàn zhuó yù ，jǐn yǐ qún huā zhī ruǐ ，bīng jiāo zhī hú ，qìn fāng zhī quán ，fēng lù zhī míng ，sì zhě suī wēi ，liáo yǐ dá chéng shēn xìn ，nǎi zhì jì yú bái dì gōng zhōng fǔ sī qiū yàn fú róng nǚ ér zhī qián yuē ：

qiè sī nǚ ér zì lín zhuó shì ，qì jīn fán shí yǒu （tōng “yòu ）”liù zǎi 。qí xiān zhī xiāng jí xìng shì ，yān lún ér mò néng kǎo zhě jiǔ yǐ 。ér yù dé yú qīn zhěn zhì mù zhī jiān ，qī xī yàn yóu zhī xī ，qīn nì xiá xiè ，xiàng yǔ gòng chù zhě ，jǐn wǔ nián bā yuè yǒu qí 。

yì nǚ ér nǎng shēng zhī xī ，qí wéi zhì zé jīn yù bú zú yù qí guì ，qí wéi xìng zé bīng xuě bú zú yù qí jié ，qí wéi shén zé xīng rì bú zú yù qí jīng ，qí wéi mào zé huā yuè bú zú yù qí sè 。zǐ dì xī mù yīng xián ，yù ǎo xián yǎng huì dé 。

shú liào jiū zhèn è qí gāo ，yīng zhì fān zāo fú zhuó ；zī shī dù qí chòu ，zhǐ lán jìng bèi shān chú ！huā yuán zì qiè ，qǐ nài kuáng biāo ；liǔ běn duō chóu ，hé jìn zhòu yǔ ！ǒu zāo gǔ chài zhī chán ，suí bào gāo huāng zhī jiù 。gù yīng chún hóng tuì ，yùn tǔ shēn yín ；xìng liǎn xiāng kū ，sè chén yàn hàn 。zhuó yáo xǐ gòu ，chū zì píng wéi ；jīng jí péng zhēn ，màn yán hù yǒu 。qǐ zhāo yóu zé tì ，shí rǎng gòu ér zhōng 。jì tún yōu chén yú bú jìn ，fù hán wǎng qū yú wú qióng 。gāo biāo jiàn jí ，guī wéi hèn bǐ zhǎng shā ；zhí liè zāo wēi ，jīn guó cǎn yú yǔ yě 。zì xù xīn suān ，shuí lián yāo shé ？xiān yún jì sàn ，fāng zhǐ nán xún 。zhōu mí jù kū ，hé lái què sǐ zhī xiāng ？hǎi shī líng chá ，bú huò huí shēng zhī yào 。

méi dài yān qīng ，zuó yóu wǒ huà ；zhǐ huán yù lěng ，jīn qiàn shuí wēn ？dǐng lú zhī shèng yào yóu cún ，jīn lèi zhī yú hén shàng zì 。jìng fèn luán bié ，chóu kāi shè yuè zhī lián ；shū huà lóng fēi ，āi shé tán yún zhī chǐ 。wěi jīn diàn yú cǎo mǎng ，shí cuì hé yú chén āi 。lóu kōng zhī què ，tú xuán qī xī zhī zhēn ；dài duàn yuān yāng ，shuí xù wǔ sī zhī lǚ ？

kuàng nǎi jīn tiān shǔ jiē ，bái dì sī shí ，gū qīn yǒu mèng ，kōng shì wú rén 。tóng jiē yuè àn ，fāng hún yǔ qiàn yǐng tóng xiāo ；róng zhàng xiāng cán ，jiāo chuǎn gòng xì yán jiē jué 。lián tiān shuāi cǎo ，qǐ dú jiān jiā ；zā dì bēi shēng ，wú fēi xī shuài 。lù jiē wǎn qì ，chuān lián bú dù hán zhēn ；yǔ lì qiū yuán ，gé yuàn xī wén yuàn dí 。fāng míng wèi mǐn ，yán qián yīng wǔ yóu hū ；yàn zhì jiāng wáng ，kǎn wài hǎi táng yù wěi 。zhuō mí píng hòu ，lián bàn wú shēng ；dòu cǎo tíng qián ，lán fāng wǎng dài 。pāo cán xiù xiàn ，yín jiān cǎi lǚ shuí cái ？zhě duàn bīng sī ，jīn dòu yù xiāng wèi yùn 。

zuó chéng yán mìng ，jì qū chē ér yuǎn zhì fāng yuán ；jīn fàn cí wēi ，fù zhǔ zhàng ér jìn pāo gū jiù 。jí wén huì guān bèi xiǎn ，cán wéi gòng xué zhī méng ；shí guǒ chéng zāi ，kuì dài tóng huī zhī qiào 。

ěr nǎi xī fēng gǔ sì ，yān zhì qīng lín ，luò rì huāng qiū ，líng xīng bái gǔ 。qiū yú sà sà ，péng ài xiāo xiāo 。gé wù kuàng yǐ tí yuán ，rào yān chéng ér qì guǐ 。zì wéi hóng xiāo zhàng lǐ ，gōng zǐ qíng shēn ；shǐ xìn huáng tǔ lǒng zhōng ，nǚ ér mìng báo ！rǔ nán lèi xuè ，bān bān sǎ xiàng xī fēng ；zǐ zé yú zhōng ，mò mò sù píng lěng yuè 。

wū hū ！gù guǐ yù zhī wéi zāi ，qǐ shén líng ér yì dù ？qián bì nú zhī kǒu ，tǎo qǐ cóng kuān ？pōu hàn fù zhī xīn ，fèn yóu wèi shì ！zài qīng zhī chén yuán suī qiǎn ，ér yù zhī bǐ yì yóu shēn 。yīn xù juàn juàn zhī sī ，bú jìn zhūn zhūn zhī wèn 。

shǐ zhī shàng dì chuí jīng ，huā gōng dài zhào ，shēng chái lán huì ，sǐ xiá fú róng 。tīng xiǎo bì zhī yán ，sì shè wú jī ；jù zhuó yù zhī sī ，zé shēn wéi yǒu jù 。hé yě ：xī yè fǎ shàn shè hún yǐ zhuàn bēi ，lǐ zhǎng jí bèi zhào ér wéi jì ，shì suī shū qí lǐ zé yī yě 。gù xiàng wù yǐ pèi cái ，gǒu fēi qí rén ，è nǎi làn hū qí wèi ？shǐ xìn shàng dì wěi tuō quán héng ，kě wèi zhì qià zhì xié ，shù bú fù qí suǒ bǐng fù yě 。yīn xī qí bú mèi zhī líng ，huò zhì jiàng yú zī ，tè bú chuāi bǐ sú zhī cí ，yǒu wū huì tīng 。nǎi gē ér zhāo zhī yuē ：

tiān hé rú shì zhī cāng cāng xī ，chéng yù qiú yǐ yóu hū qióng lóng yē ？dì hé rú shì zhī máng máng xī ，jià yáo xiàng yǐ jiàng hū quán rǎng yē ？wàng sǎn gài zhī lù lí xī ，yì jī wěi zhī guāng yē ？liè yǔ bǎo ér wéi qián dǎo xī ，wèi wēi xū yú bàng yē ？qū fēng lóng yǐ wéi bì cóng xī ，wàng shū yuè yǐ lín yē ？tīng chē guǐ ér yī zhá xī ，yù luán yī yǐ zhēng yē ？wén fù yù ér ài rán xī ，rèn héng dù yǐ wéi xiāng yē ？xuàn qún jū zhī shuò shuò xī ，lòu míng yuè yǐ wéi dāng yē ？jiè wēi ruí ér chéng tán zhì xī ，qíng lián yàn yǐ zhú lán gāo yē ？wén hù bó yǐ wéi zhì jiǎ xī ，lù líng lù yǐ fú guì xǔ yē ？zhān yún qì ér níng pàn xī ，fǎng fó yǒu suǒ chān yē ？fǔ yǎo tiǎo ér shǔ ěr xī ，huǎng hū yǒu suǒ wén yē ？qī hàn màn ér wú yāo è xī ，rěn juān qì yǔ yú chén āi yē ？qiàn fēng lián zhī wéi yú qū chē xī ，jì lián pèi ér xié guī yē ？yú zhōng xīn wéi zhī kǎi rán xī ，tú jiào jiào ér hé wéi yē ？qīng yǎn rán ér zhǎng qǐn xī ，qǐ tiān yùn zhī biàn yú sī yē ？jì zhūn xī qiě ān wěn xī ，fǎn qí zhēn ér yòu xī huà yē ？yú yóu zhì gù ér xuán fù xī ，líng gé yú yǐ jiē lái yē ？lái xī zhǐ xī ，qīng qí lái yē ？
ruò fū hóng méng ér jū ，jì jìng yǐ chù ，suī lín yú zī ，yú yì mò dǔ 。qiān yān luó ér wéi bù zhàng ，liè cāng pú ér sēn háng wǔ 。jǐng liǔ yǎn zhī tān mián ，shì lián xīn zhī wèi kǔ 。sù nǚ yuē yú guì yán ，mì fēi yíng yú lán zhǔ 。nòng yù chuī shēng ，hán huáng jī yǔ 。zhēng sōng yuè zhī fēi ，qǐ lí shān zhī lǎo 。guī chéng luò pǔ zhī líng ，shòu zuò xián chí zhī wǔ 。qián chì shuǐ xī lóng yín ，jí zhū lín xī fèng zhù 。yuán gé yuán chéng ，fěi fǔ fěi jǔ 。fā rèn hū xiá chéng ，hái jīng hū xuán pǔ 。jì xiǎn wēi ér ruò tōng ，fù yīn yūn ér shū zǔ 。lí hé xī yān yún ，kōng méng xī wù yǔ 。chén mái liǎn xī xīng gāo ，xī shān lì xī yuè wǔ 。hé xīn yì zhī chōng chōng ，ruò wù mèi zhī xǔ xǔ ？yú nǎi xī xū chàng wàng ，qì tì páng huáng 。rén yǔ xī jì lì ，tiān lài xī yún dāng 。niǎo jīng sàn ér fēi ，yú shà dié yǐ xiǎng 。zhì āi xī shì dǎo ，chéng lǐ xī qī xiáng 。wū hū āi zāi ！shàng xiǎng ！