齊宣王見顏斶 / 顏斶說齊王

　　齊宣王見顏斶，曰：“斶前！”斶亦曰：“王前！”宣王不說。左右曰：“王，人君也。斶，人臣也。王曰‘斶前’，亦曰‘王前’，可乎？”斶對曰：“夫斶前為慕勢，王前為趨士。與使斶為慕勢，不如使王為趨士?！蓖醴奕蛔魃唬骸巴跽哔F乎？士貴乎？”對曰：“士貴耳，王者不貴?！蓖踉唬骸坝姓f乎？”斶曰：“有。昔者秦攻齊，令曰：‘有敢去柳下季壟五十步而樵采者，死不赦。’令曰：‘有能得齊王頭者，封萬戶侯，賜金千鎰。’由是觀之，生王之頭，曾不若死士之壟也?！毙跄徊粣?。

　　左右皆曰：“斶來，斶來！大王據(jù)千乘之地，而建千石鍾，萬石虡。天下之士，仁義皆來役處；辯士并進，莫不來語；東西南北，莫敢不服。求萬物無不備具，而百姓無不親附。今夫士之高者，乃稱匹夫，徒步而處農(nóng)畝，下則鄙野、監(jiān)門、閭里，士之賤也，亦甚矣！”

　　斶對曰：“不然。斶聞古大禹之時，諸侯萬國。何則？德厚之道，得貴士之力也。故舜起農(nóng)畝，出于岳鄙，而為天子。及湯之時，諸侯三千。當今之世，南面稱寡者，乃二十四。由此觀之，非得失之策與？稍稍誅滅，滅亡無族之時，欲為監(jiān)門、閭里，安可得而有乎哉？是故《易傳》不云乎?！由衔唬吹闷鋵?，以喜其為名者，必以驕奢為行。據(jù)慢驕奢，則兇中之。是故無其實而喜其名者削，無德而望其福者約，無功而受其祿者辱，禍必握?！试唬骸婀Σ涣?，虛愿不至?！私孕覙菲涿A而無其實德者也。是以堯有九佐，舜有七友，禹有五丞，湯有三輔，自古及今而能虛成名于天下者，無有。是以君王無羞亟問，不愧下學；是故成其道德而揚功名于后世者，堯、舜、禹、湯、周文王是也。故曰：‘無形者，形之君也。無端者，事之本也?！蛏弦娖湓?，下通其流，至圣人明學，何不吉之有哉！老子曰：‘雖貴，必以賤為本；雖高，必以下為基。是以侯王稱孤寡不谷，是其賤必本于？’非夫孤寡者，人之困賤下位也，而侯王以自謂，豈非下人而尊貴士與？夫堯傳舜，舜傳傅禹，周成王任周公旦，而世世稱曰明主，是以明乎士之貴也?！?/p>

　　宣王曰：“嗟乎！君子焉可侮哉，寡人自取病耳！及今聞君子之言，乃今聞細人之行，愿請受為弟子。且顏先生與寡人游，食必太牢，出必乘車，妻子衣服?！?　 顏斶辭去曰：“夫玉生于山，制則破焉，非弗寶貴矣，然夫璞不完。士生乎鄙野，推選則祿焉，非不得尊遂也，然而形神不全。斶愿得歸，晚食以當肉，安步以當車，無罪以當貴，清靜貞正以自虞。制言者王也，盡忠直言者斶也。言要道已備矣，愿得賜歸，安行而反臣之邑屋?！眲t再拜而辭去也。斶知足矣，歸反樸，則終身不辱也。

　　君子曰：“斶知足矣，歸真返璞，則終身不辱。”

　　qí xuān wáng jiàn yán chù ，yuē ：“chù qián ！”chù yì yuē ：“wáng qián ！”xuān wáng bú shuō 。zuǒ yòu yuē ：“wáng ，rén jun1 yě 。chù ，rén chén yě 。wáng yuē ‘chù qián ’，yì yuē ‘wáng qián ’，kě hū ？”chù duì yuē ：“fū chù qián wéi mù shì ，wáng qián wéi qū shì 。yǔ shǐ chù wéi mù shì ，bú rú shǐ wáng wéi qū shì 。”wáng fèn rán zuò sè yuē ：“wáng zhě guì hū ？shì guì hū ？”duì yuē ：“shì guì ěr ，wáng zhě bú guì ?！眞áng yuē ：“yǒu shuō hū ？”chù yuē ：“yǒu 。xī zhě qín gōng qí ，lìng yuē ：‘yǒu gǎn qù liǔ xià jì lǒng wǔ shí bù ér qiáo cǎi zhě ，sǐ bú shè 。’lìng yuē ：‘yǒu néng dé qí wáng tóu zhě ，fēng wàn hù hóu ，cì jīn qiān yì ?！痽óu shì guān zhī ，shēng wáng zhī tóu ，céng bú ruò sǐ shì zhī lǒng yě ?！眡uān wáng mò rán bú yuè 。

　　zuǒ yòu jiē yuē ：“chù lái ，chù lái ！dà wáng jù qiān chéng zhī dì ，ér jiàn qiān shí zhōng ，wàn shí jù 。tiān xià zhī shì ，rén yì jiē lái yì chù ；biàn shì bìng jìn ，mò bú lái yǔ ；dōng xī nán běi ，mò gǎn bú fú 。qiú wàn wù wú bú bèi jù ，ér bǎi xìng wú bú qīn fù 。jīn fū shì zhī gāo zhě ，nǎi chēng pǐ fū ，tú bù ér chù nóng mǔ ，xià zé bǐ yě 、jiān mén 、lǘ lǐ ，shì zhī jiàn yě ，yì shèn yǐ ！”

　　chù duì yuē ：“bú rán 。chù wén gǔ dà yǔ zhī shí ，zhū hóu wàn guó 。hé zé ？dé hòu zhī dào ，dé guì shì zhī lì yě 。gù shùn qǐ nóng mǔ ，chū yú yuè bǐ ，ér wéi tiān zǐ 。jí tāng zhī shí ，zhū hóu sān qiān 。dāng jīn zhī shì ，nán miàn chēng guǎ zhě ，nǎi èr shí sì 。yóu cǐ guān zhī ，fēi dé shī zhī cè yǔ ？shāo shāo zhū miè ，miè wáng wú zú zhī shí ，yù wéi jiān mén 、lǘ lǐ ，ān kě dé ér yǒu hū zāi ？shì gù 《yì chuán 》bú yún hū ?！痡ū shàng wèi ，wèi dé qí shí ，yǐ xǐ qí wéi míng zhě ，bì yǐ jiāo shē wéi háng 。jù màn jiāo shē ，zé xiōng zhōng zhī 。shì gù wú qí shí ér xǐ qí míng zhě xuē ，wú dé ér wàng qí fú zhě yuē ，wú gōng ér shòu qí lù zhě rǔ ，huò bì wò ?！痝ù yuē ：‘jīn gōng bú lì ，xū yuàn bú zhì ?！痗ǐ jiē xìng lè qí míng ，huá ér wú qí shí dé zhě yě 。shì yǐ yáo yǒu jiǔ zuǒ ，shùn yǒu qī yǒu ，yǔ yǒu wǔ chéng ，tāng yǒu sān fǔ ，zì gǔ jí jīn ér néng xū chéng míng yú tiān xià zhě ，wú yǒu 。shì yǐ jun1 wáng wú xiū jí wèn ，bú kuì xià xué ；shì gù chéng qí dào dé ér yáng gōng míng yú hòu shì zhě ，yáo 、shùn 、yǔ 、tāng 、zhōu wén wáng shì yě 。gù yuē ：‘wú xíng zhě ，xíng zhī jun1 yě 。wú duān zhě ，shì zhī běn yě 。’fū shàng jiàn qí yuán ，xià tōng qí liú ，zhì shèng rén míng xué ，hé bú jí zhī yǒu zāi ！lǎo zǐ yuē ：‘suī guì ，bì yǐ jiàn wéi běn ；suī gāo ，bì yǐ xià wéi jī 。shì yǐ hóu wáng chēng gū guǎ bú gǔ ，shì qí jiàn bì běn yú ？’fēi fū gū guǎ zhě ，rén zhī kùn jiàn xià wèi yě ，ér hóu wáng yǐ zì wèi ，qǐ fēi xià rén ér zūn guì shì yǔ ？fū yáo chuán shùn ，shùn chuán fù yǔ ，zhōu chéng wáng rèn zhōu gōng dàn ，ér shì shì chēng yuē míng zhǔ ，shì yǐ míng hū shì zhī guì yě ?！?/p>

　　xuān wáng yuē ：“jiē hū ！jun1 zǐ yān kě wǔ zāi ，guǎ rén zì qǔ bìng ěr ！jí jīn wén jun1 zǐ zhī yán ，nǎi jīn wén xì rén zhī háng ，yuàn qǐng shòu wéi dì zǐ 。qiě yán xiān shēng yǔ guǎ rén yóu ，shí bì tài láo ，chū bì chéng chē ，qī zǐ yī fú ?！?　 yán chù cí qù yuē ：“fū yù shēng yú shān ，zhì zé pò yān ，fēi fú bǎo guì yǐ ，rán fū pú bú wán 。shì shēng hū bǐ yě ，tuī xuǎn zé lù yān ，fēi bú dé zūn suí yě ，rán ér xíng shén bú quán 。chù yuàn dé guī ，wǎn shí yǐ dāng ròu ，ān bù yǐ dāng chē ，wú zuì yǐ dāng guì ，qīng jìng zhēn zhèng yǐ zì yú 。zhì yán zhě wáng yě ，jìn zhōng zhí yán zhě chù yě 。yán yào dào yǐ bèi yǐ ，yuàn dé cì guī ，ān háng ér fǎn chén zhī yì wū 。”zé zài bài ér cí qù yě 。chù zhī zú yǐ ，guī fǎn pǔ ，zé zhōng shēn bú rǔ yě 。

　　jun1 zǐ yuē ：“chù zhī zú yǐ ，guī zhēn fǎn pú ，zé zhōng shēn bú rǔ ?！?