游俠列傳序

　　韓子曰：“儒以文亂法，而俠以武犯禁?！倍呓宰I，而學(xué)士多稱于世云。至如以術(shù)取宰相、卿、大夫，輔翼其世主，功名俱著于《春秋》，固無可言者。及若季次、原憲，閭巷人也，讀書懷獨(dú)行君子之德，義不茍合當(dāng)世，當(dāng)世亦笑之。故季次、原憲，終身空室蓬戶，褐衣疏食不厭。死而已四百余年，而弟子志之不倦。今游俠，其行雖不軌于正義，然其言必信，其行必果，已諾必誠，不愛其軀，赴士之厄困，既已存亡死生矣，而不矜其能。羞伐其德。蓋亦有足多者焉。

　　且緩急，人之所時有也。太史公曰：昔者虞舜窘于井廩，伊尹負(fù)于鼎俎，傅說匿于傅險，呂尚困于棘津，夷吾桎梏，百里飯牛，仲尼畏匡，菜色陳、蔡。此皆學(xué)士所謂有道仁人也，猶然遭此災(zāi)，況以中材而涉亂世之末流乎?其遇害何可勝道哉!鄙人有言曰：“何知仁義，已享其利者為有德?！惫什某笾?，餓死首陽山，而文、武不以其故貶王；跖躋暴戾，其徒誦義無窮。由此觀之，“竊鉤者誅，竊國者侯；侯之門，仁義存。”非虛言也。今拘學(xué)或抱咫尺之義，久孤于世，豈若卑論儕俗，與世浮沉而取榮名哉!而布衣之徒，設(shè)取予然諾，千里誦義，為死不顧世。此亦有所長，非茍而已也。故士窮窘而得委命，此豈非人之所謂賢豪間者邪?誠使鄉(xiāng)曲之俠，予季次、原憲比權(quán)量力，效功于當(dāng)世，不同日而論矣。要以功見言信，俠客之義，又曷可少哉!

　　古布衣之俠，靡得而聞已。近世延陵、孟嘗、春申、平原、信陵之徒，皆因王者親屬，藉于有土卿相之富厚，招天下賢者，顯名諸侯，不可謂不賢者矣。比如順風(fēng)而呼，聲非加疾，其勢激也。至如閭巷之俠，修行砥名，聲施于天下，莫不稱賢，是為難耳!然儒、墨皆排擯不載。自秦以前，匹夫之俠，湮滅不見，余甚恨之。以余所聞，漢興，有朱家、田仲、王公、劇孟、郭解之徒，雖時捍當(dāng)世之文罔，然其私義，廉潔退讓，有足稱者。名不虛立，士不虛附。至如朋黨宗強(qiáng)比周，設(shè)財(cái)役貧，豪暴侵凌孤弱，恣欲自快，游俠亦丑之。余悲世俗不察其意，而猥以朱家、郭解等，令與豪暴之徒同類而共笑之也。

　　hán zǐ yuē ：“rú yǐ wén luàn fǎ ，ér xiá yǐ wǔ fàn jìn ?！报╮ zhě jiē jī ，ér xué shì duō chēng yú shì yún 。zhì rú yǐ shù qǔ zǎi xiàng 、qīng 、dà fū ，fǔ yì qí shì zhǔ ，gōng míng jù zhe yú 《chūn qiū 》，gù wú kě yán zhě 。jí ruò jì cì 、yuán xiàn ，lǘ xiàng rén yě ，dú shū huái dú háng jun1 zǐ zhī dé ，yì bú gǒu hé dāng shì ，dāng shì yì xiào zhī 。gù jì cì 、yuán xiàn ，zhōng shēn kōng shì péng hù ，hè yī shū shí bú yàn 。sǐ ér yǐ sì bǎi yú nián ，ér dì zǐ zhì zhī bú juàn 。jīn yóu xiá ，qí háng suī bú guǐ yú zhèng yì ，rán qí yán bì xìn ，qí háng bì guǒ ，yǐ nuò bì chéng ，bú ài qí qū ，fù shì zhī è kùn ，jì yǐ cún wáng sǐ shēng yǐ ，ér bú jīn qí néng 。xiū fá qí dé 。gài yì yǒu zú duō zhě yān 。

　　qiě huǎn jí ，rén zhī suǒ shí yǒu yě 。tài shǐ gōng yuē ：xī zhě yú shùn jiǒng yú jǐng lǐn ，yī yǐn fù yú dǐng zǔ ，fù shuō nì yú fù xiǎn ，lǚ shàng kùn yú jí jīn ，yí wú zhì gù ，bǎi lǐ fàn niú ，zhòng ní wèi kuāng ，cài sè chén 、cài 。cǐ jiē xué shì suǒ wèi yǒu dào rén rén yě ，yóu rán zāo cǐ zāi ，kuàng yǐ zhōng cái ér shè luàn shì zhī mò liú hū ?qí yù hài hé kě shèng dào zāi !bǐ rén yǒu yán yuē ：“hé zhī rén yì ，yǐ xiǎng qí lì zhě wéi yǒu dé ?！眊ù bó yí chǒu zhōu ，è sǐ shǒu yáng shān ，ér wén 、wǔ bú yǐ qí gù biǎn wáng ；zhí jī bào lì ，qí tú sòng yì wú qióng 。yóu cǐ guān zhī ，“qiè gōu zhě zhū ，qiè guó zhě hóu ；hóu zhī mén ，rén yì cún 。”fēi xū yán yě 。jīn jū xué huò bào zhǐ chǐ zhī yì ，jiǔ gū yú shì ，qǐ ruò bēi lùn chái sú ，yǔ shì fú chén ér qǔ róng míng zāi !ér bù yī zhī tú ，shè qǔ yǔ rán nuò ，qiān lǐ sòng yì ，wéi sǐ bú gù shì 。cǐ yì yǒu suǒ zhǎng ，fēi gǒu ér yǐ yě 。gù shì qióng jiǒng ér dé wěi mìng ，cǐ qǐ fēi rén zhī suǒ wèi xián háo jiān zhě xié ?chéng shǐ xiāng qǔ zhī xiá ，yǔ jì cì 、yuán xiàn bǐ quán liàng lì ，xiào gōng yú dāng shì ，bú tóng rì ér lùn yǐ 。yào yǐ gōng jiàn yán xìn ，xiá kè zhī yì ，yòu hé kě shǎo zāi !

　　gǔ bù yī zhī xiá ，mí dé ér wén yǐ 。jìn shì yán líng 、mèng cháng 、chūn shēn 、píng yuán 、xìn líng zhī tú ，jiē yīn wáng zhě qīn shǔ ，jiè yú yǒu tǔ qīng xiàng zhī fù hòu ，zhāo tiān xià xián zhě ，xiǎn míng zhū hóu ，bú kě wèi bú xián zhě yǐ 。bǐ rú shùn fēng ér hū ，shēng fēi jiā jí ，qí shì jī yě 。zhì rú lǘ xiàng zhī xiá ，xiū háng dǐ míng ，shēng shī yú tiān xià ，mò bú chēng xián ，shì wéi nán ěr !rán rú 、mò jiē pái bìn bú zǎi 。zì qín yǐ qián ，pǐ fū zhī xiá ，yān miè bú jiàn ，yú shèn hèn zhī 。yǐ yú suǒ wén ，hàn xìng ，yǒu zhū jiā 、tián zhòng 、wáng gōng 、jù mèng 、guō jiě zhī tú ，suī shí gǎn dāng shì zhī wén wǎng ，rán qí sī yì ，lián jié tuì ràng ，yǒu zú chēng zhě 。míng bú xū lì ，shì bú xū fù 。zhì rú péng dǎng zōng qiáng bǐ zhōu ，shè cái yì pín ，háo bào qīn líng gū ruò ，zì yù zì kuài ，yóu xiá yì chǒu zhī 。yú bēi shì sú bú chá qí yì ，ér wěi yǐ zhū jiā 、guō jiě děng ，lìng yǔ háo bào zhī tú tóng lèi ér gòng xiào zhī yě 。