上梅直講書(shū)

　　軾每讀《詩(shī)》至《鴟梟》，讀《書(shū)》至《君奭》，常竊悲周公之不遇。及觀《史》，見(jiàn)孔子厄于陳、蔡之間，而弦歌之聲不絕，顏淵、仲由之徒相與問(wèn)答。夫子曰： “‘匪兕匪虎，率彼曠野’，吾道非邪，吾何為于此？”顏淵曰：“夫子之道至大，故天下莫能容。雖然，不容何病？不容然后見(jiàn)君子?！狈蜃佑腿欢υ唬骸盎兀?fàn)柖嘭?cái)，吾為爾宰?！狈蛱煜码m不能容，而其徒自足以相樂(lè)如此。乃今知周公之富貴，有不如夫子之貧賤。夫以召公之賢，以管、蔡之親而不知其心，則周公誰(shuí)與樂(lè)其富貴?而夫子之所與共貧賤者，皆天下之賢才，則亦足與樂(lè)矣! 軾七、八歲時(shí)，始知讀書(shū)，聞今天下有歐陽(yáng)公者，其為人如古孟軻、韓愈之徒;而又有梅公者,從之游，而與之上下其議論。其后益壯，始能讀其文詞，想見(jiàn)其為人，意其飄然脫去世俗之樂(lè),而自樂(lè)其樂(lè)也。方學(xué)為對(duì)偶聲律之文，求斗升之祿，自度無(wú)以進(jìn)見(jiàn)于諸公之間。來(lái)京師逾年，未嘗窺其門(mén)。 今年春，天下之士,群至于禮部，執(zhí)事與歐陽(yáng)公實(shí)親試之。誠(chéng)不自意，獲在第二。既而聞之，執(zhí)事愛(ài)其文，以為有孟軻之風(fēng);而歐陽(yáng)公亦以其能不為世俗之文也而取，是以在此。非左右為之先容，非親舊為之請(qǐng)屬，而向之十余年間，聞其名而不得見(jiàn)者，一朝為知己。退而思之，人不可以茍富貴，亦不可以徒貧賤。有大賢焉而為其徒，則亦足恃矣。茍其僥一時(shí)之幸，從車(chē)騎數(shù)十人，使閭巷小民,聚觀而贊嘆之，亦何以易此樂(lè)也。 《傳》曰：“不怨天，不尤人?！鄙w“優(yōu)哉游哉，可以卒歲”。執(zhí)事名滿天下，而位不過(guò)五品。其容色溫然而不怒，其文章寬厚敦樸而無(wú)怨言，此必有所樂(lè)乎斯道也。軾愿與聞焉。

　　shì měi dú 《shī 》zhì 《chī xiāo 》，dú 《shū 》zhì 《jun1 shì 》，cháng qiè bēi zhōu gōng zhī bú yù 。jí guān 《shǐ 》，jiàn kǒng zǐ è yú chén 、cài zhī jiān ，ér xián gē zhī shēng bú jué ，yán yuān 、zhòng yóu zhī tú xiàng yǔ wèn dá 。fū zǐ yuē ： “‘fěi sì fěi hǔ ，lǜ bǐ kuàng yě ’，wú dào fēi xié ，wú hé wéi yú cǐ ？”yán yuān yuē ：“fū zǐ zhī dào zhì dà ，gù tiān xià mò néng róng 。suī rán ，bú róng hé bìng ？bú róng rán hòu jiàn jun1 zǐ ?！眆ū zǐ yóu rán ér xiào yuē ：“huí ，shǐ ěr duō cái ，wú wéi ěr zǎi ?！眆ū tiān xià suī bú néng róng ，ér qí tú zì zú yǐ xiàng lè rú cǐ 。nǎi jīn zhī zhōu gōng zhī fù guì ，yǒu bú rú fū zǐ zhī pín jiàn 。fū yǐ zhào gōng zhī xián ，yǐ guǎn 、cài zhī qīn ér bú zhī qí xīn ，zé zhōu gōng shuí yǔ lè qí fù guì ?ér fū zǐ zhī suǒ yǔ gòng pín jiàn zhě ，jiē tiān xià zhī xián cái ，zé yì zú yǔ lè yǐ ! shì qī 、bā suì shí ，shǐ zhī dú shū ，wén jīn tiān xià yǒu ōu yáng gōng zhě ，qí wéi rén rú gǔ mèng kē 、hán yù zhī tú ;ér yòu yǒu méi gōng zhě ,cóng zhī yóu ，ér yǔ zhī shàng xià qí yì lùn 。qí hòu yì zhuàng ，shǐ néng dú qí wén cí ，xiǎng jiàn qí wéi rén ，yì qí piāo rán tuō qù shì sú zhī lè ,ér zì lè qí lè yě 。fāng xué wéi duì ǒu shēng lǜ zhī wén ，qiú dòu shēng zhī lù ，zì dù wú yǐ jìn jiàn yú zhū gōng zhī jiān 。lái jīng shī yú nián ，wèi cháng kuī qí mén 。 jīn nián chūn ，tiān xià zhī shì ,qún zhì yú lǐ bù ，zhí shì yǔ ōu yáng gōng shí qīn shì zhī 。chéng bú zì yì ，huò zài dì èr 。jì ér wén zhī ，zhí shì ài qí wén ，yǐ wéi yǒu mèng kē zhī fēng ;ér ōu yáng gōng yì yǐ qí néng bú wéi shì sú zhī wén yě ér qǔ ，shì yǐ zài cǐ 。fēi zuǒ yòu wéi zhī xiān róng ，fēi qīn jiù wéi zhī qǐng shǔ ，ér xiàng zhī shí yú nián jiān ，wén qí míng ér bú dé jiàn zhě ，yī cháo wéi zhī jǐ 。tuì ér sī zhī ，rén bú kě yǐ gǒu fù guì ，yì bú kě yǐ tú pín jiàn 。yǒu dà xián yān ér wéi qí tú ，zé yì zú shì yǐ 。gǒu qí yáo yī shí zhī xìng ，cóng chē qí shù shí rén ，shǐ lǘ xiàng xiǎo mín ,jù guān ér zàn tàn zhī ，yì hé yǐ yì cǐ lè yě 。 《chuán 》yuē ：“bú yuàn tiān ，bú yóu rén ?！眊ài “yōu zāi yóu zāi ，kě yǐ zú suì ”。zhí shì míng mǎn tiān xià ，ér wèi bú guò wǔ pǐn 。qí róng sè wēn rán ér bú nù ，qí wén zhāng kuān hòu dūn pǔ ér wú yuàn yán ，cǐ bì yǒu suǒ lè hū sī dào yě 。shì yuàn yǔ wén yān 。