信陵君救趙論

　　論者以竊符為信陵君之罪，余以為此未足以罪信陵也。夫強秦之暴亟矣，今悉兵以臨趙，趙必亡。趙，魏之障也。趙亡，則魏且為之后。趙、魏，又楚、燕、齊諸國之障也，趙、魏亡，則楚、燕、齊諸國為之后。天下之勢，未有岌岌于此者也。故救趙者，亦以救魏；救一國者，亦以救六國也。竊魏之符以紓魏之患，借一國之師以分六國之災(zāi)，夫奚不可者？

　　然則信陵果無罪乎？曰：又不然也。余所誅者，信陵君之心也。

　　信陵一公子耳，魏固有王也。趙不請救于王，而諄諄焉請救于信陵，是趙知有信陵，不知有王也。平原君以婚姻激信陵，而信陵亦自以婚姻之故，欲急救趙，是信陵知有婚姻，不知有王也。其竊符也，非為魏也，非為六國也，為趙焉耳。非為趙也，為一平原君耳。使禍不在趙，而在他國，則雖撤魏之障，撤六國之障，信陵亦必不救。使趙無平原，而平原亦非信陵之姻戚，雖趙亡，信陵亦必不救。則是趙王與社稷之輕重，不能當(dāng)一平原公子，而魏之兵甲所恃以固其社稷者，只以供信陵君一姻戚之用。幸而戰(zhàn)勝，可也，不幸戰(zhàn)不勝，為虜于秦，是傾魏國數(shù)百年社稷以殉姻戚，吾不知信陵何以謝魏王也。

　　夫竊符之計，蓋出于侯生，而如姬成之也。侯生教公子以竊符，如姬為公子竊符于王之臥內(nèi)，是二人亦知有信陵，不知有王也。余以為信陵之自為計，曷若以唇齒之勢激諫于王，不聽，則以其欲死秦師者而死于魏王之前，王必悟矣。侯生為信陵計，曷若見魏王而說之救趙，不聽，則以其欲死信陵君者而死于魏王之前，王亦必悟矣。如姬有意于報信陵，曷若乘王之隙而日夜勸之救，不聽，則以其欲為公子死者而死于魏王之前，王亦必悟矣。如此，則信陵君不負(fù)魏，亦不負(fù)趙；二人不負(fù)王，亦不負(fù)信陵君。何為計不出此？信陵知有婚姻之趙，不知有王。內(nèi)則幸姬，外則鄰國，賤則夷門野人，又皆知有公子，不知有王。則是魏僅有一孤王耳。

　　嗚呼！自世之衰，人皆習(xí)于背公死黨之行而忘守節(jié)奉公之道，有重相而無威君，有私仇而無義憤，如秦人知有穰侯，不知有秦王，虞卿知有布衣之交，不知有趙王，蓋君若贅旒久矣。由此言之，信陵之罪，固不專系乎符之竊不竊也。其為魏也，為六國也，縱竊符猶可。其為趙也，為一親戚也，縱求符于王，而公然得之，亦罪也。

　　雖然，魏王亦不得無罪也。兵符藏于臥內(nèi)，信陵亦安得竊之？信陵不忌魏王，而徑請之如姬，其素窺魏王之疏也；如姬不忌魏王，而敢于竊符，其素恃魏王之寵也。木朽而蛀生之矣。古者人君持權(quán)于上，而內(nèi)外莫敢不肅。則信陵安得樹私交于趙？趙安得私請救于信陵？如姬安得銜信陵之恩？信陵安得賣恩于如姬？履霜之漸，豈一朝一夕也哉！由此言之，不特眾人不知有王，王亦自為贅旒也。

　　故信陵君可以為人臣植黨之戒，魏王可以為人君失權(quán)之戒?！洞呵铩窌嵩佟⒘殠泿?。嗟夫！圣人之為慮深矣！

　　lùn zhě yǐ qiè fú wéi xìn líng jun1 zhī zuì ，yú yǐ wéi cǐ wèi zú yǐ zuì xìn líng yě 。fū qiáng qín zhī bào jí yǐ ，jīn xī bīng yǐ lín zhào ，zhào bì wáng 。zhào ，wèi zhī zhàng yě 。zhào wáng ，zé wèi qiě wéi zhī hòu 。zhào 、wèi ，yòu chǔ 、yàn 、qí zhū guó zhī zhàng yě ，zhào 、wèi wáng ，zé chǔ 、yàn 、qí zhū guó wéi zhī hòu 。tiān xià zhī shì ，wèi yǒu jí jí yú cǐ zhě yě 。gù jiù zhào zhě ，yì yǐ jiù wèi ；jiù yī guó zhě ，yì yǐ jiù liù guó yě 。qiè wèi zhī fú yǐ shū wèi zhī huàn ，jiè yī guó zhī shī yǐ fèn liù guó zhī zāi ，fū xī bú kě zhě ？

　　rán zé xìn líng guǒ wú zuì hū ？yuē ：yòu bú rán yě 。yú suǒ zhū zhě ，xìn líng jun1 zhī xīn yě 。

　　xìn líng yī gōng zǐ ěr ，wèi gù yǒu wáng yě 。zhào bú qǐng jiù yú wáng ，ér zhūn zhūn yān qǐng jiù yú xìn líng ，shì zhào zhī yǒu xìn líng ，bú zhī yǒu wáng yě 。píng yuán jun1 yǐ hūn yīn jī xìn líng ，ér xìn líng yì zì yǐ hūn yīn zhī gù ，yù jí jiù zhào ，shì xìn líng zhī yǒu hūn yīn ，bú zhī yǒu wáng yě 。qí qiè fú yě ，fēi wéi wèi yě ，fēi wéi liù guó yě ，wéi zhào yān ěr 。fēi wéi zhào yě ，wéi yī píng yuán jun1 ěr 。shǐ huò bú zài zhào ，ér zài tā guó ，zé suī chè wèi zhī zhàng ，chè liù guó zhī zhàng ，xìn líng yì bì bú jiù 。shǐ zhào wú píng yuán ，ér píng yuán yì fēi xìn líng zhī yīn qī ，suī zhào wáng ，xìn líng yì bì bú jiù 。zé shì zhào wáng yǔ shè jì zhī qīng zhòng ，bú néng dāng yī píng yuán gōng zǐ ，ér wèi zhī bīng jiǎ suǒ shì yǐ gù qí shè jì zhě ，zhī yǐ gòng xìn líng jun1 yī yīn qī zhī yòng 。xìng ér zhàn shèng ，kě yě ，bú xìng zhàn bú shèng ，wéi lǔ yú qín ，shì qīng wèi guó shù bǎi nián shè jì yǐ xùn yīn qī ，wú bú zhī xìn líng hé yǐ xiè wèi wáng yě 。

　　fū qiè fú zhī jì ，gài chū yú hóu shēng ，ér rú jī chéng zhī yě 。hóu shēng jiāo gōng zǐ yǐ qiè fú ，rú jī wéi gōng zǐ qiè fú yú wáng zhī wò nèi ，shì èr rén yì zhī yǒu xìn líng ，bú zhī yǒu wáng yě 。yú yǐ wéi xìn líng zhī zì wéi jì ，hé ruò yǐ chún chǐ zhī shì jī jiàn yú wáng ，bú tīng ，zé yǐ qí yù sǐ qín shī zhě ér sǐ yú wèi wáng zhī qián ，wáng bì wù yǐ 。hóu shēng wéi xìn líng jì ，hé ruò jiàn wèi wáng ér shuō zhī jiù zhào ，bú tīng ，zé yǐ qí yù sǐ xìn líng jun1 zhě ér sǐ yú wèi wáng zhī qián ，wáng yì bì wù yǐ 。rú jī yǒu yì yú bào xìn líng ，hé ruò chéng wáng zhī xì ér rì yè quàn zhī jiù ，bú tīng ，zé yǐ qí yù wéi gōng zǐ sǐ zhě ér sǐ yú wèi wáng zhī qián ，wáng yì bì wù yǐ 。rú cǐ ，zé xìn líng jun1 bú fù wèi ，yì bú fù zhào ；èr rén bú fù wáng ，yì bú fù xìn líng jun1 。hé wéi jì bú chū cǐ ？xìn líng zhī yǒu hūn yīn zhī zhào ，bú zhī yǒu wáng 。nèi zé xìng jī ，wài zé lín guó ，jiàn zé yí mén yě rén ，yòu jiē zhī yǒu gōng zǐ ，bú zhī yǒu wáng 。zé shì wèi jǐn yǒu yī gū wáng ěr 。

　　wū hū ！zì shì zhī shuāi ，rén jiē xí yú bèi gōng sǐ dǎng zhī háng ér wàng shǒu jiē fèng gōng zhī dào ，yǒu zhòng xiàng ér wú wēi jun1 ，yǒu sī chóu ér wú yì fèn ，rú qín rén zhī yǒu ráng hóu ，bú zhī yǒu qín wáng ，yú qīng zhī yǒu bù yī zhī jiāo ，bú zhī yǒu zhào wáng ，gài jun1 ruò zhuì liú jiǔ yǐ 。yóu cǐ yán zhī ，xìn líng zhī zuì ，gù bú zhuān xì hū fú zhī qiè bú qiè yě 。qí wéi wèi yě ，wéi liù guó yě ，zòng qiè fú yóu kě 。qí wéi zhào yě ，wéi yī qīn qī yě ，zòng qiú fú yú wáng ，ér gōng rán dé zhī ，yì zuì yě 。

　　suī rán ，wèi wáng yì bú dé wú zuì yě 。bīng fú cáng yú wò nèi ，xìn líng yì ān dé qiè zhī ？xìn líng bú jì wèi wáng ，ér jìng qǐng zhī rú jī ，qí sù kuī wèi wáng zhī shū yě ；rú jī bú jì wèi wáng ，ér gǎn yú qiè fú ，qí sù shì wèi wáng zhī chǒng yě 。mù xiǔ ér zhù shēng zhī yǐ 。gǔ zhě rén jun1 chí quán yú shàng ，ér nèi wài mò gǎn bú sù 。zé xìn líng ān dé shù sī jiāo yú zhào ？zhào ān dé sī qǐng jiù yú xìn líng ？rú jī ān dé xián xìn líng zhī ēn ？xìn líng ān dé mài ēn yú rú jī ？lǚ shuāng zhī jiàn ，qǐ yī cháo yī xī yě zāi ！yóu cǐ yán zhī ，bú tè zhòng rén bú zhī yǒu wáng ，wáng yì zì wéi zhuì liú yě 。

　　gù xìn líng jun1 kě yǐ wéi rén chén zhí dǎng zhī jiè ，wèi wáng kě yǐ wéi rén jun1 shī quán zhī jiè ?！禼hūn qiū 》shū zàng yuán zhòng 、huī shuài shī 。jiē fū ！shèng rén zhī wéi lǜ shēn yǐ ！