蘇秦以連橫說秦

蘇秦始將連橫說秦惠王曰：“大王之國，西有巴、蜀、漢中之利，北有胡貉、代馬之用，南有巫山、黔中之限，東有肴、函之固。田肥美，民殷富，戰(zhàn)車萬乘，奮擊百萬，沃野千里，蓄積饒多，地勢形便，此所謂天府，天下之雄國也。以大王之賢，士民之眾，車騎之用，兵法之教，可以并諸侯，吞天下，稱帝而治。愿大王少留意，臣請奏其效。”
秦王曰：“寡人聞之：毛羽不豐滿者，不可以高飛，文章不成者不可以誅罰，道德不厚者不可以使民，政教不順者不可以煩大臣。今先生儼然不遠千里而庭教之，愿以異日?！?br /> 蘇秦曰：“臣固疑大王之不能用也。昔者神農(nóng)伐補遂，黃帝伐涿鹿而禽蚩尤，堯伐驩兜，舜伐三苗，禹伐共工，湯伐有夏，文王伐崇，武王伐紂，齊桓任戰(zhàn)而伯天下。由此觀之，惡有不戰(zhàn)者乎？古者使車轂擊馳，言語相結(jié)，天下為一，約從連橫，兵革不藏。文士并飭，諸侯亂惑，萬端俱起，不可勝理?？茥l既備，民多偽態(tài)，書策稠濁，百姓不足。上下相愁，民無所聊，明言章理，兵甲愈起。辯言偉服，戰(zhàn)攻不息，繁稱文辭，天下不治。舌弊耳聾，不見成功，行義約信，天下不親。于是乃廢文任武，厚養(yǎng)死士，綴甲厲兵，效勝于戰(zhàn)場。夫徒處而致利，安坐而廣地，雖古五帝三王五伯，明主賢君，常欲坐而致之，其勢不能。故以戰(zhàn)續(xù)之，寬則兩軍相攻，迫則杖戟相橦，然后可建大功。是故兵勝于外，義強于內(nèi)，威立于上，民服于下。今欲并天下，凌萬乘，詘敵國，制海內(nèi)，子元元，臣諸侯，非兵不可。今不嗣主，忽于至道，皆惛于教，亂于治，迷于言，惑于語，沈于辯，溺于辭。以此論之，王固不能行也?！?br /> 說秦王書十上而說不行，黑貂之裘弊，黃金百斤盡，資用乏絕，去秦而歸，羸縢履蹻，負書擔(dān)橐，形容枯槁，面目犁黑，狀有愧色。歸至家，妻不下紝，嫂不為炊。父母不與言。蘇秦喟嘆曰：“妻不以我為夫，嫂不以我為叔，父母不以我為子，是皆秦之罪也?！蹦艘拱l(fā)書，陳篋數(shù)十，得太公陰符之謀，伏而誦之，簡練以為揣摩。讀書欲睡，引錐自刺其股，血流至足，曰：“安有說人主，不能出其金玉錦繡，取卿相之尊者乎？”期年，揣摩成，曰：“此真可以說當(dāng)世之君矣。”
于是乃摩燕烏集闕，見說趙王于華屋之下，抵掌而談，趙王大悅，封為武安君。受相印，革車百乘，錦繡千純，白璧百雙，黃金萬溢，以隨其后，約從散橫以抑強秦，故蘇秦相于趙而關(guān)不通。
當(dāng)此之時，天下之大，萬民之眾，王侯之威，謀臣之權(quán)，皆欲決蘇秦之策。不費斗糧，未煩一兵，未戰(zhàn)一士，未絕一弦，未折一矢，諸侯相親，賢于兄弟。夫賢人在而天下服，一人用而天下從，故曰：式于政不式于勇；式于廊廟之內(nèi)，不式于四境之外。當(dāng)秦之隆，黃金萬溢為用，轉(zhuǎn)轂連騎，炫熿于道，山東之國從風(fēng)而服，使趙大重。且夫蘇秦，特窮巷掘門桑戶棬樞之士耳，伏軾撙銜，橫歷天下，廷說諸侯之王，杜左右之口，天下莫之能伉。
將說楚王，路過洛陽，父母聞之，清宮除道，張樂設(shè)飲，郊迎三十里。妻側(cè)目而視，傾耳而聽。嫂蛇行匍伏，四拜自跪而謝。蘇秦曰：“嫂何前倨而后卑也？”嫂曰：“以季子之位尊而多金?！碧K秦曰：“嗟乎！貧窮則父母不子，富貴則親戚畏懼。人生世上，勢位富厚，蓋可忽乎哉？”

sū qín shǐ jiāng lián héng shuō qín huì wáng yuē ：“dà wáng zhī guó ，xī yǒu bā 、shǔ 、hàn zhōng zhī lì ，běi yǒu hú mò 、dài mǎ zhī yòng ，nán yǒu wū shān 、qián zhōng zhī xiàn ，dōng yǒu yáo 、hán zhī gù 。tián féi měi ，mín yīn fù ，zhàn chē wàn chéng ，fèn jī bǎi wàn ，wò yě qiān lǐ ，xù jī ráo duō ，dì shì xíng biàn ，cǐ suǒ wèi tiān fǔ ，tiān xià zhī xióng guó yě 。yǐ dà wáng zhī xián ，shì mín zhī zhòng ，chē qí zhī yòng ，bīng fǎ zhī jiāo ，kě yǐ bìng zhū hóu ，tūn tiān xià ，chēng dì ér zhì 。yuàn dà wáng shǎo liú yì ，chén qǐng zòu qí xiào 。”
qín wáng yuē ：“guǎ rén wén zhī ：máo yǔ bú fēng mǎn zhě ，bú kě yǐ gāo fēi ，wén zhāng bú chéng zhě bú kě yǐ zhū fá ，dào dé bú hòu zhě bú kě yǐ shǐ mín ，zhèng jiāo bú shùn zhě bú kě yǐ fán dà chén 。jīn xiān shēng yǎn rán bú yuǎn qiān lǐ ér tíng jiāo zhī ，yuàn yǐ yì rì ?！?br /> sū qín yuē ：“chén gù yí dà wáng zhī bú néng yòng yě 。xī zhě shén nóng fá bǔ suí ，huáng dì fá zhuō lù ér qín chī yóu ，yáo fá huān dōu ，shùn fá sān miáo ，yǔ fá gòng gōng ，tāng fá yǒu xià ，wén wáng fá chóng ，wǔ wáng fá zhòu ，qí huán rèn zhàn ér bó tiān xià 。yóu cǐ guān zhī ，è yǒu bú zhàn zhě hū ？gǔ zhě shǐ chē gū jī chí ，yán yǔ xiàng jié ，tiān xià wéi yī ，yuē cóng lián héng ，bīng gé bú cáng 。wén shì bìng chì ，zhū hóu luàn huò ，wàn duān jù qǐ ，bú kě shèng lǐ 。kē tiáo jì bèi ，mín duō wěi tài ，shū cè chóu zhuó ，bǎi xìng bú zú 。shàng xià xiàng chóu ，mín wú suǒ liáo ，míng yán zhāng lǐ ，bīng jiǎ yù qǐ 。biàn yán wěi fú ，zhàn gōng bú xī ，fán chēng wén cí ，tiān xià bú zhì 。shé bì ěr lóng ，bú jiàn chéng gōng ，háng yì yuē xìn ，tiān xià bú qīn 。yú shì nǎi fèi wén rèn wǔ ，hòu yǎng sǐ shì ，zhuì jiǎ lì bīng ，xiào shèng yú zhàn chǎng 。fū tú chù ér zhì lì ，ān zuò ér guǎng dì ，suī gǔ wǔ dì sān wáng wǔ bó ，míng zhǔ xián jun1 ，cháng yù zuò ér zhì zhī ，qí shì bú néng 。gù yǐ zhàn xù zhī ，kuān zé liǎng jun1 xiàng gōng ，pò zé zhàng jǐ xiàng tóng ，rán hòu kě jiàn dà gōng 。shì gù bīng shèng yú wài ，yì qiáng yú nèi ，wēi lì yú shàng ，mín fú yú xià 。jīn yù bìng tiān xià ，líng wàn chéng ，qū dí guó ，zhì hǎi nèi ，zǐ yuán yuán ，chén zhū hóu ，fēi bīng bú kě 。jīn bú sì zhǔ ，hū yú zhì dào ，jiē hūn yú jiāo ，luàn yú zhì ，mí yú yán ，huò yú yǔ ，shěn yú biàn ，nì yú cí 。yǐ cǐ lùn zhī ，wáng gù bú néng háng yě 。”
shuō qín wáng shū shí shàng ér shuō bú háng ，hēi diāo zhī qiú bì ，huáng jīn bǎi jīn jìn ，zī yòng fá jué ，qù qín ér guī ，léi téng lǚ jiǎo ，fù shū dān tuó ，xíng róng kū gǎo ，miàn mù lí hēi ，zhuàng yǒu kuì sè 。guī zhì jiā ，qī bú xià rèn ，sǎo bú wéi chuī 。fù mǔ bú yǔ yán 。sū qín kuì tàn yuē ：“qī bú yǐ wǒ wéi fū ，sǎo bú yǐ wǒ wéi shū ，fù mǔ bú yǐ wǒ wéi zǐ ，shì jiē qín zhī zuì yě ?！眓ǎi yè fā shū ，chén qiè shù shí ，dé tài gōng yīn fú zhī móu ，fú ér sòng zhī ，jiǎn liàn yǐ wéi chuāi mó 。dú shū yù shuì ，yǐn zhuī zì cì qí gǔ ，xuè liú zhì zú ，yuē ：“ān yǒu shuō rén zhǔ ，bú néng chū qí jīn yù jǐn xiù ，qǔ qīng xiàng zhī zūn zhě hū ？”qī nián ，chuāi mó chéng ，yuē ：“cǐ zhēn kě yǐ shuō dāng shì zhī jun1 yǐ ?！?br /> yú shì nǎi mó yàn wū jí què ，jiàn shuō zhào wáng yú huá wū zhī xià ，dǐ zhǎng ér tán ，zhào wáng dà yuè ，fēng wéi wǔ ān jun1 。shòu xiàng yìn ，gé chē bǎi chéng ，jǐn xiù qiān chún ，bái bì bǎi shuāng ，huáng jīn wàn yì ，yǐ suí qí hòu ，yuē cóng sàn héng yǐ yì qiáng qín ，gù sū qín xiàng yú zhào ér guān bú tōng 。
dāng cǐ zhī shí ，tiān xià zhī dà ，wàn mín zhī zhòng ，wáng hóu zhī wēi ，móu chén zhī quán ，jiē yù jué sū qín zhī cè 。bú fèi dòu liáng ，wèi fán yī bīng ，wèi zhàn yī shì ，wèi jué yī xián ，wèi shé yī shǐ ，zhū hóu xiàng qīn ，xián yú xiōng dì 。fū xián rén zài ér tiān xià fú ，yī rén yòng ér tiān xià cóng ，gù yuē ：shì yú zhèng bú shì yú yǒng ；shì yú láng miào zhī nèi ，bú shì yú sì jìng zhī wài 。dāng qín zhī lóng ，huáng jīn wàn yì wéi yòng ，zhuǎn gū lián qí ，xuàn huáng yú dào ，shān dōng zhī guó cóng fēng ér fú ，shǐ zhào dà zhòng 。qiě fū sū qín ，tè qióng xiàng jué mén sāng hù juàn shū zhī shì ěr ，fú shì zǔn xián ，héng lì tiān xià ，tíng shuō zhū hóu zhī wáng ，dù zuǒ yòu zhī kǒu ，tiān xià mò zhī néng kàng 。
jiāng shuō chǔ wáng ，lù guò luò yáng ，fù mǔ wén zhī ，qīng gōng chú dào ，zhāng lè shè yǐn ，jiāo yíng sān shí lǐ 。qī cè mù ér shì ，qīng ěr ér tīng 。sǎo shé háng pú fú ，sì bài zì guì ér xiè 。sū qín yuē ：“sǎo hé qián jù ér hòu bēi yě ？”sǎo yuē ：“yǐ jì zǐ zhī wèi zūn ér duō jīn ?！眘ū qín yuē ：“jiē hū ！pín qióng zé fù mǔ bú zǐ ，fù guì zé qīn qī wèi jù 。rén shēng shì shàng ，shì wèi fù hòu ，gài kě hū hū zāi ？”