論貴粟疏

論貴粟疏原文：

　　圣王在上，而民不凍饑者，非能耕而食之，織而衣之也，為開其資財之道也。故堯、禹有九年之水，湯有七年之旱，而國亡捐瘠者，以畜積多而備先具也。今海內(nèi)為一，土地人民之眾不避湯、禹，加以亡天災數(shù)年之水旱，而畜積未及者，何也？地有遺利，民有余力，生谷之土未盡墾，山澤之利未盡出也，游食之民未盡歸農(nóng)也。
民貧，則奸邪生。貧生于不足，不足生于不農(nóng)，不農(nóng)則不地著，不地著則離鄉(xiāng)輕家，民如鳥獸。雖有高城深池，嚴法重刑，猶不能禁也。夫寒之于衣，不待輕暖；饑之于食，不待甘旨；饑寒至身，不顧廉恥。人情一日不再食則饑，終歲不制衣則寒。夫腹饑不得食，膚寒不得衣，雖慈母不能保其子，君安能以有其民哉？明主知其然也，故務民于農(nóng)桑，薄賦斂，廣畜積，以實倉廩，備水旱， 故民可得而有也。
民者，在上所以牧之，趨利如水走下，四方無擇也。夫珠玉金銀，饑不可食，寒不可衣，然而眾貴之者，以上用之故也。其為物輕微易藏，在于把握，可以周海內(nèi)而無饑寒之患。此令臣輕背其主，而民易去其鄉(xiāng)，盜賊有所勸，亡逃者得輕資也。粟米布帛生于地，長于時，聚于力，非可一日成也。數(shù)石之重，中人弗勝，不為奸邪所利；一日弗得而饑寒至。是故明君貴五谷而賤金玉。
今農(nóng)夫五口之家，其服役者不下二人，其能耕者不過百畝，百畝之收不過百石。春耕，夏耘，秋獲，冬藏，伐薪樵，治官府，給徭役；春不得避風塵，夏不得避署熱，秋不得避陰雨，冬不得避寒凍，四時之間，無日休息。又私自送往迎來，吊死問疾，養(yǎng)孤長幼在其中。勤苦如此，尚復被水旱之災，急政暴虐，賦斂不時，朝令而暮改。當具有者半賈而賣，無者取倍稱之息；于是有賣田宅、鬻子孫以償債者矣。而商賈大者積貯倍息，小者坐列販賣，操其奇贏，日游都市，乘上之急，所賣必倍。故其男不耕耘，女不蠶織，衣必文采，食必粱肉；無農(nóng)夫之苦，有阡陌之得。因其富厚，交通王侯，力過吏勢，以利相傾；千里游遨，冠蓋相望，乘堅策肥，履絲曳縞。此商人所以兼并農(nóng)人，農(nóng)人所以流亡者也。今法律賤商人，商人已富貴矣；尊農(nóng)夫，農(nóng)夫已貧賤矣。故俗之所貴，主之所賤也；吏之所卑，法之所尊也。上下相反，好惡乖迕，而欲國富法立，不可得也。
方今之務，莫若使民務農(nóng)而已矣。欲民務農(nóng)，在于貴粟；貴粟之道，在于使民以粟為賞罰。今募天下入粟縣官，得以拜爵，得以除罪。如此，富人有爵，農(nóng)民有錢，粟有所渫。夫能入粟以受爵，皆有余者也。取于有余，以供上用，則貧民之賦可損，所謂損有余、補不足，令出而民利者也。順于民心，所補者三：一曰主用足，二曰民賦少，三曰勸農(nóng)功。今令民有車騎馬一匹者，復卒三人。車騎者，天下武備也，故為復卒。神農(nóng)之教曰：“有石城十仞，湯池百步，帶甲百萬，而無粟，弗能守也。”以是觀之，粟者，王者大用，政之本務。令民入粟受爵，至五大夫以上，乃復一人耳，此其與騎馬之功相去遠矣。爵者，上之所擅，出于口而無窮；粟者，民之所種，生于地而不乏。夫得高爵也免罪，人之所甚欲也。使天下人入粟于邊，以受爵免罪，不過三歲，塞下之粟必多矣。
陛下幸使天下入粟塞下以拜爵，甚大惠也。竊竊恐塞卒之食不足用大渫天下粟。邊食足以支五歲，可令入粟郡縣矣；足支一歲以上，可時赦，勿收農(nóng)民租。如此，德澤加于萬民，民俞勤農(nóng)。時有軍役，若遭水旱，民不困乏，天下安寧；歲孰且美，則民大富樂矣。

論貴粟疏拼音解讀：

　　shèng wáng zài shàng ，ér mín bú dòng jī zhě ，fēi néng gēng ér shí zhī ，zhī ér yī zhī yě ，wéi kāi qí zī cái zhī dào yě 。gù yáo 、yǔ yǒu jiǔ nián zhī shuǐ ，tāng yǒu qī nián zhī hàn ，ér guó wáng juān jí zhě ，yǐ chù jī duō ér bèi xiān jù yě 。jīn hǎi nèi wéi yī ，tǔ dì rén mín zhī zhòng bú bì tāng 、yǔ ，jiā yǐ wáng tiān zāi shù nián zhī shuǐ hàn ，ér chù jī wèi jí zhě ，hé yě ？dì yǒu yí lì ，mín yǒu yú lì ，shēng gǔ zhī tǔ wèi jìn kěn ，shān zé zhī lì wèi jìn chū yě ，yóu shí zhī mín wèi jìn guī nóng yě 。
mín pín ，zé jiān xié shēng 。pín shēng yú bú zú ，bú zú shēng yú bú nóng ，bú nóng zé bú dì zhe ，bú dì zhe zé lí xiāng qīng jiā ，mín rú niǎo shòu 。suī yǒu gāo chéng shēn chí ，yán fǎ zhòng xíng ，yóu bú néng jìn yě 。fū hán zhī yú yī ，bú dài qīng nuǎn ；jī zhī yú shí ，bú dài gān zhǐ ；jī hán zhì shēn ，bú gù lián chǐ 。rén qíng yī rì bú zài shí zé jī ，zhōng suì bú zhì yī zé hán 。fū fù jī bú dé shí ，fū hán bú dé yī ，suī cí mǔ bú néng bǎo qí zǐ ，jun1 ān néng yǐ yǒu qí mín zāi ？míng zhǔ zhī qí rán yě ，gù wù mín yú nóng sāng ，báo fù liǎn ，guǎng chù jī ，yǐ shí cāng lǐn ，bèi shuǐ hàn ， gù mín kě dé ér yǒu yě 。
mín zhě ，zài shàng suǒ yǐ mù zhī ，qū lì rú shuǐ zǒu xià ，sì fāng wú zé yě 。fū zhū yù jīn yín ，jī bú kě shí ，hán bú kě yī ，rán ér zhòng guì zhī zhě ，yǐ shàng yòng zhī gù yě 。qí wéi wù qīng wēi yì cáng ，zài yú bǎ wò ，kě yǐ zhōu hǎi nèi ér wú jī hán zhī huàn 。cǐ lìng chén qīng bèi qí zhǔ ，ér mín yì qù qí xiāng ，dào zéi yǒu suǒ quàn ，wáng táo zhě dé qīng zī yě 。sù mǐ bù bó shēng yú dì ，zhǎng yú shí ，jù yú lì ，fēi kě yī rì chéng yě 。shù shí zhī zhòng ，zhōng rén fú shèng ，bú wéi jiān xié suǒ lì ；yī rì fú dé ér jī hán zhì 。shì gù míng jun1 guì wǔ gǔ ér jiàn jīn yù 。
jīn nóng fū wǔ kǒu zhī jiā ，qí fú yì zhě bú xià èr rén ，qí néng gēng zhě bú guò bǎi mǔ ，bǎi mǔ zhī shōu bú guò bǎi shí 。chūn gēng ，xià yún ，qiū huò ，dōng cáng ，fá xīn qiáo ，zhì guān fǔ ，gěi yáo yì ；chūn bú dé bì fēng chén ，xià bú dé bì shǔ rè ，qiū bú dé bì yīn yǔ ，dōng bú dé bì hán dòng ，sì shí zhī jiān ，wú rì xiū xī 。yòu sī zì sòng wǎng yíng lái ，diào sǐ wèn jí ，yǎng gū zhǎng yòu zài qí zhōng 。qín kǔ rú cǐ ，shàng fù bèi shuǐ hàn zhī zāi ，jí zhèng bào nuè ，fù liǎn bú shí ，cháo lìng ér mù gǎi 。dāng jù yǒu zhě bàn jiǎ ér mài ，wú zhě qǔ bèi chēng zhī xī ；yú shì yǒu mài tián zhái 、yù zǐ sūn yǐ cháng zhài zhě yǐ 。ér shāng jiǎ dà zhě jī zhù bèi xī ，xiǎo zhě zuò liè fàn mài ，cāo qí qí yíng ，rì yóu dōu shì ，chéng shàng zhī jí ，suǒ mài bì bèi 。gù qí nán bú gēng yún ，nǚ bú cán zhī ，yī bì wén cǎi ，shí bì liáng ròu ；wú nóng fū zhī kǔ ，yǒu qiān mò zhī dé 。yīn qí fù hòu ，jiāo tōng wáng hóu ，lì guò lì shì ，yǐ lì xiàng qīng ；qiān lǐ yóu áo ，guàn gài xiàng wàng ，chéng jiān cè féi ，lǚ sī yè gǎo 。cǐ shāng rén suǒ yǐ jiān bìng nóng rén ，nóng rén suǒ yǐ liú wáng zhě yě 。jīn fǎ lǜ jiàn shāng rén ，shāng rén yǐ fù guì yǐ ；zūn nóng fū ，nóng fū yǐ pín jiàn yǐ 。gù sú zhī suǒ guì ，zhǔ zhī suǒ jiàn yě ；lì zhī suǒ bēi ，fǎ zhī suǒ zūn yě 。shàng xià xiàng fǎn ，hǎo è guāi wǔ ，ér yù guó fù fǎ lì ，bú kě dé yě 。
fāng jīn zhī wù ，mò ruò shǐ mín wù nóng ér yǐ yǐ 。yù mín wù nóng ，zài yú guì sù ；guì sù zhī dào ，zài yú shǐ mín yǐ sù wéi shǎng fá 。jīn mù tiān xià rù sù xiàn guān ，dé yǐ bài jué ，dé yǐ chú zuì 。rú cǐ ，fù rén yǒu jué ，nóng mín yǒu qián ，sù yǒu suǒ xiè 。fū néng rù sù yǐ shòu jué ，jiē yǒu yú zhě yě 。qǔ yú yǒu yú ，yǐ gòng shàng yòng ，zé pín mín zhī fù kě sǔn ，suǒ wèi sǔn yǒu yú 、bǔ bú zú ，lìng chū ér mín lì zhě yě 。shùn yú mín xīn ，suǒ bǔ zhě sān ：yī yuē zhǔ yòng zú ，èr yuē mín fù shǎo ，sān yuē quàn nóng gōng 。jīn lìng mín yǒu chē qí mǎ yī pǐ zhě ，fù zú sān rén 。chē qí zhě ，tiān xià wǔ bèi yě ，gù wéi fù zú 。shén nóng zhī jiāo yuē ：“yǒu shí chéng shí rèn ，tāng chí bǎi bù ，dài jiǎ bǎi wàn ，ér wú sù ，fú néng shǒu yě ?！眣ǐ shì guān zhī ，sù zhě ，wáng zhě dà yòng ，zhèng zhī běn wù 。lìng mín rù sù shòu jué ，zhì wǔ dà fū yǐ shàng ，nǎi fù yī rén ěr ，cǐ qí yǔ qí mǎ zhī gōng xiàng qù yuǎn yǐ 。jué zhě ，shàng zhī suǒ shàn ，chū yú kǒu ér wú qióng ；sù zhě ，mín zhī suǒ zhǒng ，shēng yú dì ér bú fá 。fū dé gāo jué yě miǎn zuì ，rén zhī suǒ shèn yù yě 。shǐ tiān xià rén rù sù yú biān ，yǐ shòu jué miǎn zuì ，bú guò sān suì ，sāi xià zhī sù bì duō yǐ 。
bì xià xìng shǐ tiān xià rù sù sāi xià yǐ bài jué ，shèn dà huì yě 。qiè qiè kǒng sāi zú zhī shí bú zú yòng dà xiè tiān xià sù 。biān shí zú yǐ zhī wǔ suì ，kě lìng rù sù jun4 xiàn yǐ ；zú zhī yī suì yǐ shàng ，kě shí shè ，wù shōu nóng mín zū 。rú cǐ ，dé zé jiā yú wàn mín ，mín yú qín nóng 。shí yǒu jun1 yì ，ruò zāo shuǐ hàn ，mín bú kùn fá ，tiān xià ān níng ；suì shú qiě měi ，zé mín dà fù lè yǐ 。
※提示：拼音為程序生成，因此多音字的拼音可能不準確。