太史公自序
太史公曰:“先人有言:‘自周公卒五百歲而有孔子??鬃幼浜笾劣诮裎灏贇q,有能紹明世、正《易傳》,繼《春秋》、本《詩》、《書》、《禮》、《樂》之際?’”意在斯乎!意在斯乎!小子何敢讓焉!
上大夫壺遂曰:“昔孔子何為而作《春秋》哉”?太史公曰:“余聞董生曰:‘周道衰廢,孔子為魯司寇,諸侯害子,大夫雍之??鬃又灾挥?,道之不行也,是非二百四十二年之中,以為天下儀表,貶天子,退諸侯,討大夫,以達王事而已矣?!釉唬骸矣d之空言,不如見之于行事之深切著明也?!颉洞呵铩?,上明三王之道,下辨人事之紀,別嫌疑,明是非,定猶豫,善善惡惡,賢賢賤不肖,存亡國,繼絕世,補弊起廢,王道之大者也。《易》著天地、陰陽、四時、五行,故長于變;《禮》經(jīng)紀人倫,故長于行;《書》記先王之事,。故長于政;《詩》記山川、溪谷、禽獸、草木、牝牡、雌雄,故長于風;《樂》樂所以立,故長于和;《春秋》辨是非,故長于治人。是故《禮》以節(jié)人,《樂》以發(fā)和,《書》以道事,《詩》以達意,《易》以道化,《春秋》以道義。撥亂世反之正,莫近于《春秋》?!洞呵铩肺某蓴?shù)萬,其指數(shù)千。萬物之散聚皆在《春秋》?!洞呵铩分?,弒君三十六,亡國五十二,諸侯奔走不得保其社稷者不可勝數(shù)。察其所以,皆失其本已。故《易》曰‘失之毫厘,差之千里。’故曰‘臣弒君,子弒父,非一旦一夕之故也,其漸久矣’。故有國者不可以不知《春秋》,前有讒而弗見,后有賊而不知。為人臣者不可以不知《春秋》,守經(jīng)事而不知其宜,遭變事而不知其權(quán)。為人君父而不通于《春秋》之義者,必蒙首惡之名。為人臣子而不通于《春秋》之義者,必陷篡弒之誅,死罪之名。其實皆以為善,為之不知其義,被之空言而不敢辭。夫不通禮義之旨,至于君不君,臣不臣,父不父,子不子。夫君不君則犯,臣不臣則誅,父不父則無道,子不子則不孝。此四行者,天下之大過也。以天下之大過予之,則受而弗敢辭。故《春秋》者,禮義之大宗也。夫禮禁未然之前,法施已然之后;法之所為用者易見,而禮之所為禁者難知?!?/p>
壺遂曰:“孔子之時,上無明君,下不得任用,故作《春秋》,垂空文以斷禮義,當一王之法。今夫子上遇明天子,下得守職,萬事既具,咸各序其宜,夫子所論,欲以何明?”
太史公曰:“唯唯,否否,不然。余聞之先人曰:‘伏羲至純厚,作《易》八卦。堯舜之盛,《尚書》載之,禮樂作焉。湯武之隆,詩人歌之?!洞呵铩凡缮瀑H惡,推三代之德,褒周室,非獨刺譏而已也?!瘽h興以來,至明天子,獲符瑞,封禪,改正朔,易服色,受命于穆清,澤流罔極,海外殊俗,重譯款塞,請來獻見者不可勝道。臣下百官力誦圣德,猶不能宣盡其意。且士賢能而不用,有國者之恥;主上明圣而德不布聞,有司之過也。且余嘗掌其官,廢明圣盛德不載,滅功臣世家賢大夫之業(yè)不述,墮先人所言,罪莫大焉。余所謂述故事,整齊其世傳,非所謂作也,而君比之于《春秋》,謬矣。”
于是論次其文。七年而太史公遭李陵之禍,幽于縲紲。乃喟然而嘆曰:“是余之罪也夫。是余之罪也夫!身毀不用矣!”退而深惟曰:“夫《詩》、《書》隱約者,欲遂其志之思也。昔西伯拘羑里,演《周易》;孔子厄陳、蔡,作《春秋》;屈原放逐,著《離騷》;左丘失明,厥有《國語》;孫子臏腳,而論兵法;不韋遷蜀,世傳《呂覽》;韓非囚秦,《說難》、《孤憤》;《詩》三百篇,大抵賢圣發(fā)憤之所為作也。此人皆意有所郁結(jié),不得通其道也,故述往事,思來者?!庇谑亲涫鎏仗埔詠?,至于麟止,自黃帝始。
tài shǐ gōng yuē :“xiān rén yǒu yán :‘zì zhōu gōng zú wǔ bǎi suì ér yǒu kǒng zǐ 。kǒng zǐ zú hòu zhì yú jīn wǔ bǎi suì ,yǒu néng shào míng shì 、zhèng 《yì chuán 》,jì 《chūn qiū 》、běn 《shī 》、《shū 》、《lǐ 》、《lè 》zhī jì ?’”yì zài sī hū !yì zài sī hū !xiǎo zǐ hé gǎn ràng yān !
shàng dà fū hú suí yuē :“xī kǒng zǐ hé wéi ér zuò 《chūn qiū 》zāi ”?tài shǐ gōng yuē :“yú wén dǒng shēng yuē :‘zhōu dào shuāi fèi ,kǒng zǐ wéi lǔ sī kòu ,zhū hóu hài zǐ ,dà fū yōng zhī 。kǒng zǐ zhī yán zhī bú yòng ,dào zhī bú háng yě ,shì fēi èr bǎi sì shí èr nián zhī zhōng ,yǐ wéi tiān xià yí biǎo ,biǎn tiān zǐ ,tuì zhū hóu ,tǎo dà fū ,yǐ dá wáng shì ér yǐ yǐ ?!痾ǐ yuē :‘wǒ yù zǎi zhī kōng yán ,bú rú jiàn zhī yú háng shì zhī shēn qiē zhe míng yě ?!痜ū 《chūn qiū 》,shàng míng sān wáng zhī dào ,xià biàn rén shì zhī jì ,bié xián yí ,míng shì fēi ,dìng yóu yù ,shàn shàn è è ,xián xián jiàn bú xiāo ,cún wáng guó ,jì jué shì ,bǔ bì qǐ fèi ,wáng dào zhī dà zhě yě ?!秠ì 》zhe tiān dì 、yīn yáng 、sì shí 、wǔ háng ,gù zhǎng yú biàn ;《lǐ 》jīng jì rén lún ,gù zhǎng yú háng ;《shū 》jì xiān wáng zhī shì ,。gù zhǎng yú zhèng ;《shī 》jì shān chuān 、xī gǔ 、qín shòu 、cǎo mù 、pìn mǔ 、cí xióng ,gù zhǎng yú fēng ;《lè 》lè suǒ yǐ lì ,gù zhǎng yú hé ;《chūn qiū 》biàn shì fēi ,gù zhǎng yú zhì rén 。shì gù 《lǐ 》yǐ jiē rén ,《lè 》yǐ fā hé ,《shū 》yǐ dào shì ,《shī 》yǐ dá yì ,《yì 》yǐ dào huà ,《chūn qiū 》yǐ dào yì 。bō luàn shì fǎn zhī zhèng ,mò jìn yú 《chūn qiū 》?!禼hūn qiū 》wén chéng shù wàn ,qí zhǐ shù qiān 。wàn wù zhī sàn jù jiē zài 《chūn qiū 》?!禼hūn qiū 》zhī zhōng ,shì jun1 sān shí liù ,wáng guó wǔ shí èr ,zhū hóu bēn zǒu bú dé bǎo qí shè jì zhě bú kě shèng shù 。chá qí suǒ yǐ ,jiē shī qí běn yǐ 。gù 《yì 》yuē ‘shī zhī háo lí ,chà zhī qiān lǐ 。’gù yuē ‘chén shì jun1 ,zǐ shì fù ,fēi yī dàn yī xī zhī gù yě ,qí jiàn jiǔ yǐ ’。gù yǒu guó zhě bú kě yǐ bú zhī 《chūn qiū 》,qián yǒu chán ér fú jiàn ,hòu yǒu zéi ér bú zhī 。wéi rén chén zhě bú kě yǐ bú zhī 《chūn qiū 》,shǒu jīng shì ér bú zhī qí yí ,zāo biàn shì ér bú zhī qí quán 。wéi rén jun1 fù ér bú tōng yú 《chūn qiū 》zhī yì zhě ,bì méng shǒu è zhī míng 。wéi rén chén zǐ ér bú tōng yú 《chūn qiū 》zhī yì zhě ,bì xiàn cuàn shì zhī zhū ,sǐ zuì zhī míng 。qí shí jiē yǐ wéi shàn ,wéi zhī bú zhī qí yì ,bèi zhī kōng yán ér bú gǎn cí 。fū bú tōng lǐ yì zhī zhǐ ,zhì yú jun1 bú jun1 ,chén bú chén ,fù bú fù ,zǐ bú zǐ 。fū jun1 bú jun1 zé fàn ,chén bú chén zé zhū ,fù bú fù zé wú dào ,zǐ bú zǐ zé bú xiào 。cǐ sì háng zhě ,tiān xià zhī dà guò yě 。yǐ tiān xià zhī dà guò yǔ zhī ,zé shòu ér fú gǎn cí 。gù 《chūn qiū 》zhě ,lǐ yì zhī dà zōng yě 。fū lǐ jìn wèi rán zhī qián ,fǎ shī yǐ rán zhī hòu ;fǎ zhī suǒ wéi yòng zhě yì jiàn ,ér lǐ zhī suǒ wéi jìn zhě nán zhī ?!?/p>
hú suí yuē :“kǒng zǐ zhī shí ,shàng wú míng jun1 ,xià bú dé rèn yòng ,gù zuò 《chūn qiū 》,chuí kōng wén yǐ duàn lǐ yì ,dāng yī wáng zhī fǎ 。jīn fū zǐ shàng yù míng tiān zǐ ,xià dé shǒu zhí ,wàn shì jì jù ,xián gè xù qí yí ,fū zǐ suǒ lùn ,yù yǐ hé míng ?”
tài shǐ gōng yuē :“wéi wéi ,fǒu fǒu ,bú rán 。yú wén zhī xiān rén yuē :‘fú xī zhì chún hòu ,zuò 《yì 》bā guà 。yáo shùn zhī shèng ,《shàng shū 》zǎi zhī ,lǐ lè zuò yān 。tāng wǔ zhī lóng ,shī rén gē zhī ?!禼hūn qiū 》cǎi shàn biǎn è ,tuī sān dài zhī dé ,bāo zhōu shì ,fēi dú cì jī ér yǐ yě ?!痟àn xìng yǐ lái ,zhì míng tiān zǐ ,huò fú ruì ,fēng chán ,gǎi zhèng shuò ,yì fú sè ,shòu mìng yú mù qīng ,zé liú wǎng jí ,hǎi wài shū sú ,zhòng yì kuǎn sāi ,qǐng lái xiàn jiàn zhě bú kě shèng dào 。chén xià bǎi guān lì sòng shèng dé ,yóu bú néng xuān jìn qí yì 。qiě shì xián néng ér bú yòng ,yǒu guó zhě zhī chǐ ;zhǔ shàng míng shèng ér dé bú bù wén ,yǒu sī zhī guò yě 。qiě yú cháng zhǎng qí guān ,fèi míng shèng shèng dé bú zǎi ,miè gōng chén shì jiā xián dà fū zhī yè bú shù ,duò xiān rén suǒ yán ,zuì mò dà yān 。yú suǒ wèi shù gù shì ,zhěng qí qí shì chuán ,fēi suǒ wèi zuò yě ,ér jun1 bǐ zhī yú 《chūn qiū 》,miù yǐ ?!?/p>
yú shì lùn cì qí wén 。qī nián ér tài shǐ gōng zāo lǐ líng zhī huò ,yōu yú léi xiè 。nǎi kuì rán ér tàn yuē :“shì yú zhī zuì yě fū 。shì yú zhī zuì yě fū !shēn huǐ bú yòng yǐ !”tuì ér shēn wéi yuē :“fū 《shī 》、《shū 》yǐn yuē zhě ,yù suí qí zhì zhī sī yě 。xī xī bó jū yǒu lǐ ,yǎn 《zhōu yì 》;kǒng zǐ è chén 、cài ,zuò 《chūn qiū 》;qū yuán fàng zhú ,zhe 《lí sāo 》;zuǒ qiū shī míng ,jué yǒu 《guó yǔ 》;sūn zǐ bìn jiǎo ,ér lùn bīng fǎ ;bú wéi qiān shǔ ,shì chuán 《lǚ lǎn 》;hán fēi qiú qín ,《shuō nán 》、《gū fèn 》;《shī 》sān bǎi piān ,dà dǐ xián shèng fā fèn zhī suǒ wéi zuò yě 。cǐ rén jiē yì yǒu suǒ yù jié ,bú dé tōng qí dào yě ,gù shù wǎng shì ,sī lái zhě 。”yú shì zú shù táo táng yǐ lái ,zhì yú lín zhǐ ,zì huáng dì shǐ 。
※提示:拼音為程序生成,因此多音字的拼音可能不準確。
相關(guān)翻譯
相關(guān)賞析
作者介紹
太史公自序原文,太史公自序翻譯,太史公自序賞析,太史公自序閱讀答案,出自司馬遷的作品
版權(quán)聲明:本文內(nèi)容由網(wǎng)友上傳(或整理自網(wǎng)絡(luò)),原作者已無法考證,版權(quán)歸原作者所有。免費發(fā)布僅供學習參考,其觀點不代表本站立場。
轉(zhuǎn)載請注明:原文鏈接 | http://m.x4s22.cn/shi/61967.html