后十九日復(fù)上宰相書

　　二月十六日，前鄉(xiāng)貢進(jìn)士韓愈，謹(jǐn)再拜言相公閣下：

　　向上書及所著文后，待命凡十有九日，不得命?？謶植桓姨佣?，不知所為，乃復(fù)敢自納于不測之誅，以求畢其說，而請命于左右。

　　愈聞之：蹈水火者之求免于人也，不惟其父兄子弟之慈愛，然后呼而望之也。將有介于其側(cè)者，雖其所憎怨，茍不至乎欲其死者，則將大其聲疾呼而望其仁之也。彼介于其側(cè)者，聞其聲而見其事，不惟其父兄子弟之慈愛，然后往而全之也。雖有所憎怨，茍不至乎欲其死者，則將狂奔盡氣，濡手足，焦毛發(fā)，救之而不辭也。若是者何哉？其勢誠急而其情誠可悲也。

　　愈之強學(xué)力行有年矣。愚不惟道之險夷，行且不息，以蹈于窮餓之水火，其既危且亟矣，大其聲而疾呼矣。閣下其亦聞而見之矣，其將往而全之歟？抑將安而不救歟？有來言于閣下者曰：“有觀溺于水而爇于火者，有可救之道，而終莫之救也?！遍w下且以為仁人乎哉？不然，若愈者，亦君子之所宜動心者也。

　　或謂愈：“子言則然矣，宰相則知子矣，如時不可何？”愈竊謂之不知言者。誠其材能不足當(dāng)吾賢相之舉耳；若所謂時者，固在上位者之為耳，非天之所為也。前五六年時，宰相薦聞，尚有自布衣蒙抽擢者，與今豈異時哉？且今節(jié)度、觀察使及防御營田諸小使等，尚得自舉判官，無間于已仕未仕者；況在宰相，吾君所尊敬者，而曰不可乎？古之進(jìn)人者，或取于盜，或舉于管庫。今布衣雖賤，猶足以方乎此。情隘辭蹙，不知所裁，亦惟少垂憐焉。

　　愈再拜。

　　èr yuè shí liù rì ，qián xiāng gòng jìn shì hán yù ，jǐn zài bài yán xiàng gōng gé xià ：

　　xiàng shàng shū jí suǒ zhe wén hòu ，dài mìng fán shí yǒu jiǔ rì ，bú dé mìng 。kǒng jù bú gǎn táo dùn ，bú zhī suǒ wéi ，nǎi fù gǎn zì nà yú bú cè zhī zhū ，yǐ qiú bì qí shuō ，ér qǐng mìng yú zuǒ yòu 。

　　yù wén zhī ：dǎo shuǐ huǒ zhě zhī qiú miǎn yú rén yě ，bú wéi qí fù xiōng zǐ dì zhī cí ài ，rán hòu hū ér wàng zhī yě 。jiāng yǒu jiè yú qí cè zhě ，suī qí suǒ zēng yuàn ，gǒu bú zhì hū yù qí sǐ zhě ，zé jiāng dà qí shēng jí hū ér wàng qí rén zhī yě 。bǐ jiè yú qí cè zhě ，wén qí shēng ér jiàn qí shì ，bú wéi qí fù xiōng zǐ dì zhī cí ài ，rán hòu wǎng ér quán zhī yě 。suī yǒu suǒ zēng yuàn ，gǒu bú zhì hū yù qí sǐ zhě ，zé jiāng kuáng bēn jìn qì ，rú shǒu zú ，jiāo máo fā ，jiù zhī ér bú cí yě 。ruò shì zhě hé zāi ？qí shì chéng jí ér qí qíng chéng kě bēi yě 。

　　yù zhī qiáng xué lì háng yǒu nián yǐ 。yú bú wéi dào zhī xiǎn yí ，háng qiě bú xī ，yǐ dǎo yú qióng è zhī shuǐ huǒ ，qí jì wēi qiě jí yǐ ，dà qí shēng ér jí hū yǐ 。gé xià qí yì wén ér jiàn zhī yǐ ，qí jiāng wǎng ér quán zhī yú ？yì jiāng ān ér bú jiù yú ？yǒu lái yán yú gé xià zhě yuē ：“yǒu guān nì yú shuǐ ér ruò yú huǒ zhě ，yǒu kě jiù zhī dào ，ér zhōng mò zhī jiù yě ?！眊é xià qiě yǐ wéi rén rén hū zāi ？bú rán ，ruò yù zhě ，yì jun1 zǐ zhī suǒ yí dòng xīn zhě yě 。

　　huò wèi yù ：“zǐ yán zé rán yǐ ，zǎi xiàng zé zhī zǐ yǐ ，rú shí bú kě hé ？”yù qiè wèi zhī bú zhī yán zhě 。chéng qí cái néng bú zú dāng wú xián xiàng zhī jǔ ěr ；ruò suǒ wèi shí zhě ，gù zài shàng wèi zhě zhī wéi ěr ，fēi tiān zhī suǒ wéi yě 。qián wǔ liù nián shí ，zǎi xiàng jiàn wén ，shàng yǒu zì bù yī méng chōu zhuó zhě ，yǔ jīn qǐ yì shí zāi ？qiě jīn jiē dù 、guān chá shǐ jí fáng yù yíng tián zhū xiǎo shǐ děng ，shàng dé zì jǔ pàn guān ，wú jiān yú yǐ shì wèi shì zhě ；kuàng zài zǎi xiàng ，wú jun1 suǒ zūn jìng zhě ，ér yuē bú kě hū ？gǔ zhī jìn rén zhě ，huò qǔ yú dào ，huò jǔ yú guǎn kù 。jīn bù yī suī jiàn ，yóu zú yǐ fāng hū cǐ 。qíng ài cí cù ，bú zhī suǒ cái ，yì wéi shǎo chuí lián yān 。

　　yù zài bài 。